OVER WATER – 76: DE LANDBOUW EN DE KRW OPGAVE

 

| 28-01-2017 | 12.30 uur |


 

OVER WATER – 76

 

fontein-bouvigneRecent is uitgekomen “Landbouw en de KRW-opgave nutriënten in regionale wateren“. Een lijvig rapport dat je als waterschapsbestuurder gelezen moet hebben. Het geeft de lezer meer inzicht in de enorme opgave waarvoor we ten aanzien van de stikstof en fosfaatnormen gesteld staan. Deze lijken schier onhaalbaar. Als ingezoomd wordt op mijn eigen waterschap Brabantse Delta, dan laten de cijfers zien wat de opgave is maar ook wat de oorzaken zijn van de huidige stikstof en fosfaat concentraties. Voor fosfaat is slechts 5 tot 10 procent afkomstig van de actuele bemesting. De nalevering vanuit de bodem is 25 tot 50 % (afkomstig van wat de zee ooit op deze gronden heeft afgezet) en de aanvoer uit het buitenland en/of inlaat uit Rijkswateren is 25 tot 50 %. Historische bemesting is 5 tot 10 %. Fosfaat lozingen via de industrie, RWZi’s, kwel, natuurgronden en overige agrarische bronnen zijn allen beperkt van omvang. Bij stikstof is de actuele bemesting 25 tot 50 %, de aanvoer uit het buitenland en/of inlaat uit rijkswateren is ook 25 tot 50 %. Van de overige bronnen is alleen de atmosferische depositie nog relevant. De andere bronnen zijn allen beperkt van omvang. De benodigde reductie (in %) van af- en uitspoeling van stikstof uit landbouwpercelen om de opgave te realiseren bedraagt, afhankelijk van de gekozen variant, tussen de 30 en 43 procent. De benodigde reductie (in %) van af- en uitspoeling van fosfor uit landbouwpercelen om de opgave te realiseren bedraagt, afhankelijk van de gekozen variant, tussen de 8 en 33 procent. Als de niet aan bemesting gerelateerde levering aan de bodem niet aan de landbouwreductie wordt toegerekend bedraagt de landbouwopgave voor fosfor in het werkgebied van de Brabantse Delta minder dan 10 %. Als deze wel aan de landbouw wordt toegerekend is deze tussen de 20 en 40 %. Ook waterschappen (RWZI’s) zijn, gekeken naar het landelijk gemiddelde verantwoordelijk voor 9 % van de stikstoflozingen en 15 % voor de fosforlozingen. Een uitschieter is hierbij waterschap de Dommel, zowel voor stikstof als voor fosfor zijn de RWZI’s daar voor 25 à 50 % verantwoordelijk voor de lozingen. In het waterschap Brabantse Delta zijn de RWZI’s voor stikstof minder dan 5 % de veroorzaker en bij fosfor voor 5 à 10 %.

Mijn conclusie voor mijn eigen waterschap: de KRW normen zijn niet haalbaar voor 2027 en misschien wel, omdat de bronnen vaak buiten onze mogelijkheden liggen (nalevering bodem en buitenland en/of inlaat uit rijkswateren), nooit! Ook landelijk zou de vraag van haalbaarheid, naar mijn mening, op de politieke agenda moeten komen!

Recent is uitgekomen het “waterschapspeil 2016“. Het boekje geeft de trends en ontwikkelingen in het regionale waterbeheer. Voor een ieder die geïnteresseerd is in de waterschapswereld of als raadslid hier meer over wilt weten, het lezen zeker waard.

Op de nieuwjaarsreceptie van de provincie Noord-Brabant kreeg ik bij vertrek de brochure “Over ranke torenspitsen” uitgereikt. Een uitgave van de stichting de Brabantse Hoeders. De brochure is bedoeld als handreiking tot het redden van in onbruik geraakte kerken. Maar deze handreiking is ook bruikbaar voor andere monumentale bouwwerken in ons mooie Brabantse landschap. De brochure kan volgens de website van de Brabantse Hoeders gratis worden besteld door een mailtje te sturen aan [email protected]. In de brochure worden alle kerken in Noord-Brabant uitgenodigd mee te doen aan de Brabantse Open Kerkendag, zodat een ieder ervaart welk een prachtige monumenten dit vaak zijn.

24 januari
In de morgen de vergadering van het Dagelijks Bestuur met als agendapunten onder andere: de beslissing op een bezwaarschrift, de beleidsregel schadevergoeding kabels en leidingen, de heroverweging status kantoor Heerle, de partiële herziening van de algemene regels grondwater onttrekkingsdiepten en de beleidsregel agrarische beregening uit grondwater bij schaarste, de dijkversterking Geertruidenberg en Amertak (de nota kansrijke alternatieven), instemming bos- en waterplan Ulvenhoutse Voorbos en de portefeuilleverdeling en tijdsbesteding tijdens waarneming dijkgraaf. Het vertrek van de dijkgraaf per 1 maart betekent voor alle DB leden een verzwaring van hun taak. We zullen elkaar vaker moeten vervangen. Om de taak van de waarnemend dijkgraaf (Huub Hieltjes) te verlichten heb ik een deel van zijn DB portefeuille overgenomen. Ik krijg er, gedurende zijn waarneming van de dijkgraaf, het project zoetwatervoorziening Roode Vaart, de gemeente Moerdijk en het uitvoeringsproject nieuwbouw, verbetering en inrichting regionale waterkeringen (voor zover gelegen in de tien gemeenten die ik in portefeuille heb) erbij. Voor mij een stevige toename van taken. Ze passen goed bij mijn huidige taken pakket. Vooral op de verbetering van de regionale waterkeringen verheug ik mij. Met de primaire dijkverbeteringsprojecten, zoals de Overdiepse Polder en het dijkverbeteringsproject Geertruidenberg/Amertak, heb ik de nodige ervaringen opgedaan die ik graag gebruik voor de aanpak van de regionale keringen.     

25 januari
De waterkring in Raamsdonksveer. Ik heb de algemene presentatie gegeven en collega Kees de Jong die over het watersysteembeheer. Daarna hebben we gezamenlijk de vragen van de aanwezige overwegend agrarische ondernemers beantwoord.

26 januari
ulvenhoutse-bosIn de morgen het bestuurlijk overleg Ulvenhoutse Voorbos waarin de stand van zaken werd besproken van het bos- en waterplan en de voortgang van de PAS. Ook een wandeling met toelichting van twee deskundigen van Staatsbosbeheer door het bos gemaakt. 

In de middag het Avans symposium “Futurefields“. Met onder andere Itzik Amiel, een inspirerend spreker over het (sociale) netwerken met als titel “Power of connection”.

27 januari
Vandaag een klankbordgroep Tweede Kamer verkiezingen van de Unie met de punten die de Unie wil inbrengen bij de Kabinetsformatie en de punten die de Unie gezamenlijk met de VNG en het IPO wil inbrengen.

Louis van der Kallen



OVER WATER – 75

 

| 21-01-2017 | 11.00 uur |


 

OVER WATER – 75

 

17 januari
infratech-01Portefeuilleoverleg (PHO) met de gebiedscollega’s over de komende waterkringen. Ik zal Raamsdonksveer (mijn eigen gebied) en Zundert (het gebied van collega van der Aa) doen.

Daarna een PHO ter afstemming met collega van der Aa en adviseurs over de ontwikkelingen rond de A58.

In de middag heb ik de InfraTech 2017 in Rotterdam bezocht. Een beurs die ik ieder jaar tracht te bezoeken, omdat ik er steeds weer inspiratie op doe en tal van ideeën voor mijn werk als waterschapsbestuurder of voor mijn functie als gemeenteraadslid. Veruit de mooiste stand vond ik die van de gebroeders Visscher een bedrijf dat gespecialiseerd is in natuurvriendelijke oevers. Niet alleen vanwege het onderwerp maar vanwege het integrale karakter van de presentaties. Zelfs de vloerbedekking is van een grof geweven plantaardig materiaal gemaakt. Bij zo’n bedrijf krijg ik dan ook het gevoel dat als de stand al integraal van karakter is, dan zullen ook hun ontwerp en werk dat wel zijn. 

infratech-02

infratech-03

infratech-04Een technisch informatieve stand was die van JLD International, met onder andere informatie over dijkstabilisatie methoden. De derde die ik meer dan interessant vond was die van Urban Deltas over het creëren van een habitat voor vis en macrofauna in stedelijk gebied met onder andere drijvende structuren. 

18 januari
PHO met de plaatsvervangend directeur over een aantal lopende zaken. Het voor mij belangrijkste punt was wat er in het boek “Projecten ’17, de nieuwe norm” van het hoogwaterbeschermingsprogramma stond over het Drongelens Kanaal. Het bleek oude informatie. Het uitgangspunt moet zijn dat de verbeterpunten (bekleding, piping en binnenwaartse stabiliteit), door RWS snel op orde wordt gebracht.

In de avond de vergadering van het Algemeen Bestuur (AB). Voor mij een vergadering om verlegen van te worden. Ik kreeg wel erg veel lof voor het voorstel waarbij in één keer gestart wordt met de voorbereiding van 4 EVZ’s en een beekherstelproject in Tilburg. Op zich een uniek voorstel waarbij de gemeente Tilburg de trekker wordt en meer dan vijf kilometer EVZ’s gerealiseerd gaan worden nabij/langs de Oude Leij, de Hultensche Leij, de Groote Leij, de Reeshofweide/Lange Rekke en beekherstel Koolhoven. Het totale project heeft een beetje het karakter van een gebiedsontwikkeling. Zonder de inzet van wethouder Mario Jacobs en de fenomenale ambtelijke inzet van de gemeente en het waterschap zou dit voorstel niet tot stand zijn gekomen. Ik dank hen daarvoor. Ik zal mij inzetten om deze projectopzet ook elders in mijn werkgebied ingang te laten doen vinden.

19 januari
In de morgen, als lid van de bestuurlijke delegatie het Vitaal Leisure Landschap (VLL) Hart van Brabant een bespreking met gedeputeerde Erik Merrienboer over de financiering en ontwikkeling en projecten van het VLL. Hierbij kon ik ook de complimenten van het AB aan Mario Jacobs (de voorzitter van VLL) overbrengen. 
boekenHet viel mij bij het bezoek aan het provinciehuis op dat op de plek waar jaren geleden de vrij toegankelijke bibliotheek was, waar een ieder kennis kon nemen van wat de staten in de loop van 200 jaar aan besluiten had genomen, nu die mooie ingebonden stukken, notulen en besluiten alleen, afgesloten achter glas, bewonderd kunnen worden. Wat is dit toch een rare weinig toegankelijke wereld geworden, waar zelfs de geschiedenis van het openbaar bestuur van onze mooie provincie achter glas en sloten is verdwenen. Voor mijn toespraken in de periode 1991/2003 zal men opzijn minst de sleutel moeten vragen. Maar aan wie? Dat kon ik niet ontdekken.

In de middag kon ik aansluiten bij de Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie. Ik heb onder andere deelgenomen aan de deelsessie Living Lab Ruimtelijke Adaptatie Overijssel. Een leerzame sessie waarbij vooral gesproken werd over hoe de burger te betrekken bij projecten.

Louis van der Kallen



OVER WATER -74

 

| 14-01-2017 | 10.50 uur |


 

OVER WATER – 74

 

6 januari
Samen met collega dagelijks bestuurder Kees de Jong (watersysteembeheer) op verzoek een tweetal boseigenaren bezocht om in ogenschouw te nemen wat er gebeurd is rond een A- watergang in de buurt van Huijbergen (gemeente Woensdrecht) met als vraagpunten: is dit wel een A-watergang en hoe heeft het ruimen van de bomen plaats kunnen vinden?

watergang-01 watergang-029 januari
Vandaag naar de nieuwjaarsbijeenkomst van het waterschap geweest en uitgebreid gesproken met medewerkers van de afdeling handhaving.

10 januari
DB vergadering met onder andere de agendapunten: het artikel 109a onderzoek diffuse emissies, oordeelsvorming duurzaamheid, uitvoeringskrediet onderhoud singels Reeshof (Tilburg), het beleid vernattingsschade binnen de EHS, leggers regionale waterkeringen, evaluatie afwikkeling traject Halderberge ZOO en waarneming dijkgraaf.

In de middag een gesprek met Ton Hardonk van de Galangroep over de profielschets nieuwe dijkgraaf. Daarna een tweetal PHO’s met de beleidsambtenaren die de contacten gaan onderhouden met de gemeenten Dongen en Gilze en Rijen.

In de avond de werkgroep bestuurlijke vernieuwing vooral over het ‘hoe’ van de bestuurlijke vernieuwing.

12 januari
Een middagje provinciehuis. Eerst de bijeenkomst voor oud-statenleden met een presentatie van Ferenc van Damme van de provincie Overijssel met de titel: “Elimineer ‘De Burger'”. Op zich inspirerend maar niet in mijn geest van denken. Hij buigt mee met tal van maatschappelijke ontwikkelingen en accepteert in feite wat anderen qua ontwikkelingen over ons brengen. Mijn uitgangspunten zijn dat je als overheid de inwoners van je land, provincie of gemeente juist voor moet gaan in de ontwikkelingen die echt wat positiefs betekenen voor de samenleving. Ik ging in zijn presentatie een paar keer met hem het debat aan onder de bemerking ik ben een luddiet om helder te maken dat we weerstand mogen bieden aan veranderingen en de samenleving keer op keer voor mogen houden wat veranderingen betekenen en wat we er aan en er mee moeten om de negatieve aspecten aan veranderingen te voorkomen of te beperken. Eén van zijn bemerkingen was: “politiek zegt jongeren niets, ze hebben er geen affiniteit mee. Gaat het echter over geld dan heb je hun aandacht.” Hij accepteert dat. Ik zeg: zorg dan in onderwijs en opvoeding dat ze wel kennisnemen van de politiek en politieke processen die uiteindelijk de samenleving waarin zij leven, studeren en werken voor een belangrijk deel vormgeeft.

Daarna was de provinciale nieuwjaarsreceptie met een verhaal van de Commissaris van de Koning waarin warempel de strijd “tegen het wassende water” zijdelings vermeld werd. Altijd een opsteker voor een waterschapsbestuurder. En er was ook een minuscule opsteker voor mij als Bergenaar. In het nieuwe provinciale promotiefilmpje kwam zowaar, als ik het goed gezien heb, een beeld (plusminus één seconde) van onze gevangenpoort voorbij.

Na de receptie, waar ik zelfs een waterschapsbestuurder trof uit Zuid-Holland, de fractie vergadering van Ons Water/West-Brabant Waterbreed, waar het vertrek van de dijkgraaf en haar vervanging en opvolging en de AB agenda werden besproken.

13 januari
vaartocht03De middag doorgebracht in Amersfoort bij de “startbijeenkomst consultatie concept-programmavoorstel 2018-2023”. De middag ging vooral over de nieuwe normering en de eerste beoordelingsronde en de dijkverbeteringsprojecten die in 2017 uitgevoerd gaan worden. Deze middag werd ook het waterveiligheidsportaal in gebruik genomen. Een website die uiteindelijk in het openbare deel ook veel informatie zal gaan bevatten, die voor gewone burgers en bedrijven interessant kan zijn in verband met de waterveiligheidsnorm die geldt voor hun woon- of werklocatie. Of het voldoende duidelijk is voor de gewone burger is voor mij wel de vraag. Ik ging met het projectenboek van 2017 onder mijn arm naar huis. Weer wat te lezen voor de komende week.

Louis van der Kallen



OVER WATER – 73: DE ZUIDERWATERLINIE/ GEMEENTELIJK RIOOLBEHEER/ WATERKETEN 2020

 

| 07-01-2017 | 10.50 uur |


 


OVER WATER – 73

 

Zuiderwaterlinie
zuiderwaterlinie
Afgelopen week het boekwerk “Zuiderwaterlinie”, uitgegeven door Mothership gelezen.  Een boek vol met ideeën en kansen hoe de Zuiderwaterlinie (een kralensnoer van 150 kilometer met tal van landschappen, rivieren, dorpen, vestingsteden, sluizen, dijken en inundatiegebieden) nationaal en internationaal te presenteren als een uniek gebied. Het boek kan voor iedere gemeente in het gebied van de Zuiderwaterlinie een inspiratiebron zijn hoe het gebied en de eigen gemeente op de toeristische kaart te zetten

Gemeentelijk rioolbeheer
Recent is verschenen “het nut van stedelijk waterbeheer” met als subtitel “Monitor gemeentelijke watertaken 2016”, een uitgave van de stichting RIONED. De publicatie is de opvolger van de Benchmark rioleringszorg die in 2010 en 2013 werd gepubliceerd. Het is jammerlijk dat de gemeente Bergen op Zoom de enige gemeente in West-Brabant is die aan deze monitor niet deelgenomen heeft. Een gemiste kans. Deelname kan belangrijke kennis opleveren om het rioolbeheer door gemeenten doelmatiger en goedkoper te maken en een kwaliteitsimpuls te geven.

Steeds meer gemeenten gaan hun inwoners verplichten om regenwater op het eigen terrein te houden en niet op de riolering te lozen. Nu doen in Nederland al ruim 30 gemeenten dit. Steeds vaker na ernstige wateroverlast door overvloedige regenval die tot grote schades hebben geleid. Sommige gemeenten gebruiken de modelverordening van de VNG, die gaat best ver. Wie niet meewerkt aan het afkoppelen van de regenpijp kan dan te maken krijgen met drie maanden cel of een boete van 4.050 euro. De verplichting tot afkoppelen geldt dan vaak voor aangewezen gebieden. In de praktijk lozen vrijwel alle huis- en perceeleigenaren het overtollige regenwater van hun perceel op de riolering. Dit  terwijl zij sinds 2009 in principe zelf verantwoordelijk zijn om het regenwater op het eigen terrein te verwerken. Dit blijkt een wettelijke verplichting, waar de meeste huiseigenaren zich niet van bewust zijn. Soms is verwerken/bergen op het perceel niet mogelijk of moeilijk, denk aan binnensteden of geheel bebouwde percelen. Toch zal men er rekening mee moeten gaan houden dat in de toekomst zij toch ook hun regenwaterprobleem meer zelf op moeten gaan lossen. Zeker als zij aantoonbaar mede veroorzaker zijn van wateroverlast in lager gelegen percelen/straten of wijken. De meeste huiseigenaren kunnen zelf maatregelen treffen om de wateroverlast, deels afkomstig van hun perceel, tegen te gaan bijvoorbeeld door het plaatsen van een regenton . Tuincentra en loodgieters varen er wel bij. Zaken als de Praxis en de Gamma zien dan ook in 2016 forse omzetstijgingen van regentonnen, waterreservoirs, enzovoorts. Ook kunnen eigenaren van bebouwingen zelf meer structurele maatregelen nemen, zoals door opritten en terrassen lager aan te leggen dan het huis, zodat zij kunnen dienen als tijdelijke waterberging bij extreme regenval. Ook de aanleg van groen in de tuin in plaats van verharde oppervlakken, of het aanleggen van een grindbed of drainagekuil kunnen een forse bijdrage leveren aan de beperking van wateroverlast.

De waterketen 2020
Deze week nog eens het eindrapport van de visitatiecommissie waterketen ter hand genomen. Soms is het goed om nog eens helder te maken wat we in 2020 bereikt willen hebben en hoe we onderweg zijn naar dat resultaat. Het valt dan op dat Brabant Water een relatief magere besparingsdoelstelling heeft van 5,4 %, terwijl het voor de drinkwaterbedrijven gemiddeld 6,81 % is. Wat ook opvalt zijn de grote verschillen in de besparingsambitie (landelijk tussen 4,8 en 22,6 %). Ook binnen ons eigen waterschap zijn de verschillen fors: Waterkring West 10,1 %, Waterkring de Baronie 13,7 %, Werkeenheid 4 16,7 % en Hart van Brabant 19,7 %. De besparingsambitie in Waterkring West is met 10,1 % van 42 regio’s in Nederland qua besparingsambitie de op drie na laagste. Hart van Brabant is qua besparingsambitie de vijfde aan de bovenkant. Ik ben er best trots op dat mijn twee werkeenheden Werkeenheid 4 en Hart van Brabant boven gemiddeld scoren zowel qua ambitie als qua realisatiegraad. Ik schreef over dit onderwerp ook op 27 oktober.

Tot 2020 is er nog veel werk aan de winkel ook mag er qua ambitie hier en daar nog wel een schepje op.   

Louis van der Kallen