Maand: september 2020

Geen reacties

VERZOETING GREVELINGENMEER

  door , ,

 

| 30-09-2020 |

 

Voor de Deltacommissie was een schatting van de ontziltingsduur van het meer gemaakt. Uitgegaan werd van volledige menging van het meer, gedurende de ontziltingsperiode; de toen beschikbare methodiek. Men realiseerde zich heel wel dat de werkelijkheid anders zou zijn en dat er zich bij het ontzilten verschillen in zoutgehalten voordoen. Ook na de ontzilting komt dat nog in het diepste gedeelte voor. Tevens was men op de hoogte van thermische gelaagdheid in de zomer in diepe meren.

Begin zeventiger jaren werd daarom onderzoek gedaan naar de beste wijze van ontzilten van het Grevelingenmeer.

De opdracht was een effectieve methode te vinden om het meer te ontzilten, waarbij massale sterfte van organismen in de overgangsperiode zo veel mogelijk beperkt blijft. De oplossing  bleek relatief eenvoudig door gebruik te maken van het verschil in gewicht van zoet (licht) en zout (zwaar) water.

Het is de kunst om bij eb het diepere en meest zoute water uit het meer naar zee af te voeren. De uitwateringssluis, de huidige Brouwerssluis, moest daarvoor op de meest strategische locatie in de Brouwersdam komen en dat is in het verlengde van het Brouwershavens Gat. Het was  echter te kostbaar om de sluis op grote diepte aan te brengen. De sluisbodem ligt op N.A.P. -11m.

Voor verzoeting moest er daarom een hulpconstructie komen om het diepere water af te voeren, zoals een  dichtheidsscherm, dat werkt als een “stofzuiger”. De breedte van de “spleet” onder dat scherm was afgestemd op de breedte van de sluis. De hoogte van de “spleet” werd berekend voor optimale aanstroming en doorvoer door de spleetopening (ca. 3m). De hoogteligging van de ingang bij de bodem van het Brouwershavense Gat, die leidt naar de kokersluis, bepaalt de diepte tot waar men wenst te ontzilten. Zo hoeft de verzoeting maar enkele maanden te duren. De beste periode is dan het voorjaar met zijn hoge afvoeren, maar ook omdat in die periode nog geen zuurstoftekort aan de bodem voorkomt. (N.B. Uiteraard kan om beleidstechnische redenen een langere periode worden aangehouden.)

principe ontzilting afgedamd zeegat

In de diepste delen zullen altijd zoute restanten achterblijven, die ook nog gevoed worden door zoute kwel via de bodem en door het grondwater van de eilanden dat heel langzaam ontzilt.

Dat is op zich geen bezwaar.  Het doel is om vrijwel het gehele meer te verzoeten en zoet te houden, zodat  Zeeland er in een droge zomer naar behoefte zoet water aan het meer kan onttrekken. Een situatie die gunstig is voor het waterbeheer van de eilanden en diverse sectoren. Daarbij is het mogelijk om bewust een zoute onderlaag vanuit zee tijdelijk toe te laten om het meer op peil te houden. Dit water kan, zodra er voldoende aanvoer is van rivierwater, weer naar zee geheveld worden.

Vanwege het sterk vervuilde Rijnwater werd de verzoeting indertijd uitgesteld. De kwaliteit van het rivierwater is sterk verbeterd en door een grote en toenemende behoefte aan zoet water  in het zuidwesten komt verzoeting weer in beeld.

Natuur.

Mobiele zoutminnende organismen krijgen de kans om het meer naar zee te verlaten. Andersom kunnen tijdens het hevelen, gedurende eb, vissen vanuit zee stroomopwaarts het meer bereiken. Een zeer algemeen zou milieu gaat plaats maken voor het mondiale zo zeldzame zoetwatermilieu. De natuur krijgt bij dit alles de kans om mee te liften met deze en nog komende veranderingen

Constructieve uitdagingen.

Het dichtheidsscherm is een forse constructie, vanwege de geometrie van het meer. Het beschikt over gesloten zijkanten met op de kop een scherm met een opening aan de onderzijde. Het steekt een stuk het meer in. De bovenstaande schets is het ideale plaatje. Het principe van de opening aan de bodem is eenvoudig en logisch, maar als constructieve opgave kent het zijn eigen uitdagingen. Het voordeel is dat hier geen belemmeringen liggen in de vorm van bestaande constructies, zoals dat wel het geval is bij b.v. de constructieve opgave voor de beoogde nieuwe sluis in de Brouwersdam, waar voor de dam caissons zijn gebruikt. Er zijn diverse constructieve uitwerkingen mogelijk.

De omvang van de constructie wordt mede bepaald door een kosten baten analyse. Oftewel de kosten in relatie tot het effect dat bereikt wordt met de diepte waarop de drempel van de opening komt te liggen, de ontziltingsdiepte. Er blijft een restdiepte over, waar zout(er) water blijft staan. Hoe dieper die drempel ligt hoe minder volume c.q. oppervlakte aan zoute onderlaag overblijft. Bij ontzilting beneden NAP-20m blijft een zoute onderlaag (nagenoeg, op een klein plukje in het Springersdiep onder Oudorp na.) beperkt tot de diepste putten bij Scharendijke en Den Osse in de zuidelijke geul; beneden NAP-30m blijft nagenoeg geen restdiepte over. Tussen scherm en putten wordt een geul op die diepte gebaggerd. Het zoute water in de restantdiepte kan zo gewenst door middel van een pomp op de paar diepste punten opgemengd worden.

N.B. Ontzilting zonder dichtheidsscherm is veel minder effectief en duurt aanmerkelijk langer. Onder de zoete bovenlaag zal er dan altijd een gelaagdheid zijn van verschillende zoutgehaltes. Hoe dan ook zal ook dat voor een belangrijke verlichting van de verzilting van het grondwater op de eilanden zorgen.

 

Ir. W.B.P.M. Lases.

 

Geen reacties

MIJN INBRENG IN DE DIGITALE CONSULTATIE OVER HET ADVIES GEBORGDE ZETELS IN WATERSCHAPSBESTUREN

  door

 

| 14-09-2020 |

 

Wat is uw voornaam/ achternaam?

Louis van der Kallen

 

Wat is de naam van uw organisatie?

Ons Water

 

Wat is uw e-mailadres?

[email protected]

 

1. Hoe bent u betrokken bij water of het waterschap? *
Als AB of DB lid ben ik al vele jaren betrokken bij het bestuur van waterschappen.
Ervaring bestuurlijke functies waterschappelijk:
Van 1993 tot eind 1994 (tot de fusie) lid van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Zoomvliet namens “gebouwd”
Van 1995 tot eind 2003 (tot de fusie) lid van het Algemeen Bestuur van het Hoogheemraadschap Westelijk Noord-Brabant namens “bedrijfsgebouwd”
Van 1996 tot eind 2003 (tot de fusie) lid van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Scheldekwartier namens “gebouwd”
Van januari 2000 tot eind 2001 (tot de fusie) lid van het Algemeen Bestuur van het Zuiveringsschap Rivierenland namens “bedrijfsgebouwd”
Van 1999 tot eind 2004 (tot de fusie) lid van het Algemeen Bestuur van het Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch, namens “bedrijfsgebouwd”
Geheel 2005 lid van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Rivierenland, namens “bedrijfsgebouwd”
Van april 2002 tot april 2006 lid van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Zeeuwse Eilanden namens “bedrijfsgebouwd”
Vanaf september 2003 tot eind 2007 lid van het afdelingsbestuur Zuid van het Waterschap Rijn en IJssel namens “ingezetenen”
Van 2004 tot eind 2008 lid van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Brabantse Delta namens “bedrijfsgebouwd”
Van januari 2009 tot februari 2014 en van februari 2014 tot eind 2017 lid van het Dagelijks Bestuur van het Waterschap Brabantse Delta namens Ons Water/ West-Brabant Waterbreed.
Huidige bestuurlijke functies waterschappelijk:
Van januari 2009 tot heden van het Algemeen Bestuur van het Waterschap Brabantse Delta namens Ons Water/ West-Brabant Waterbreed.

2. Wat is voor u belangrijk op het thema water / waterschap? *
De kwaliteit van het waterschapsbestuur.

3a. Wordt dit belang voldoende recht gedaan in de huidige vorm van waterschapsbesturen? *
Nee

3b. Kunt u dit toelichten? *
Vanaf het begin van de jaren negentig draai ik mee in waterschapsbesturen en heb ze zien veranderen van ‘Boerenrepublieken’ tot de huidige professionele, door managers gerunde organisaties. Als niet boer en als stadsjongen was ik heel lang een buitenbeentje. Begin jaren negentig werd ik lid van het AB van het voormalige waterschap Zoomvliet. Ik was de enige niet van boerenafkomst. Toen ik eind jaren negentig lid werd van het Algemeen Bestuur (AB) van het voormalige Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch, namens de categorie “bedrijfsgebouwd” waren er van de 40 AB leden maar een paar met een niet boerenachtergrond. Toentertijd waren ook de dijkgraven vrijwel zonder uitzondering van boerenafkomst. Wat mij toen opviel en wat ik koesterde was de enorme betrokkenheid van de AB leden bij het waterschapsbestuur. Vrijwel ieder AB-lid droeg gebiedskennis bij en verdiepte zich ook in de technische achtergrond van de te behandelende voorstellen. Ook de komst/toename van de groep ‘burgers’ in de categorieën ingezetenen en gebouwd versterkte die betrokkenheid en belangstelling voor de techniek van het waterbeheer. Het bij de verkiezingen gehanteerde personenstelsel trok binnen die ‘burger’ categorieën vooral techneuten aan en mensen met belangstelling voor natuur en milieu. Was je afgestudeerd aan Wageningen (WUR) of de TU Delft of had je een technische universitaire opleiding dan werd je in de categorieën ingezetenen of gebouwd altijd gekozen. Had je een technische HBO opleiding genoten dan was de kans op verkiezing meer dan 80 %. Alfa’s hadden het nakijken!
Met de invoering van het lijstenstelsel in 2008 is dat rap veranderd. De discussies in de AB’s zijn verpolitiekt en gaan zelden nog over de inhoud maar overwegend over geld. Want de taal van het ‘geld’ is een taal die politici, de alfa’s van deze wereld, nog wel snappen. Discussies in AB’s zouden immers alleen op hoofdlijnen gevoerd moeten worden. Want ook de alfa’s, de managers, hebben de DB’s en de dijkgraafposities veelal ingenomen. The last of the mohicans zijn de geborgde zetels, waar de bèta’s nog wel sterk vertegenwoordigd zijn, en ook aan die poten wordt gezaagd. Vanuit de politiek klinken keer op keer de kreten om aan die ‘ondemocratische’ weeffout een einde te maken. Politici. Partij tijgers weten het immers beter. Buiten de ideologische partijen zoals Waternatuurlijk en de Partij van de Dieren en een paar regionale waterpartijen zoals in mijn eigen waterschap West-Brabant Waterbreed http://www.west-brabantwaterbreed.nl/ en Ons Water https://onswater.com/ die één fractie vormen zijn er nauwelijks partijen die de inhoud voorop stellen. Inhoudelijke kennis wordt door de meeste AB leden niet meer nodig geacht. Het besturen op hoofdlijnen is immers het adagium. Dat adagium blijkt in de praktijk zich veelal te beperken tot discussies over geld.
In een thema AB werd in mijn eigen waterschap eind vorig jaar de stelling geponeerd:
“een AB lid hoeft niet alle technische kennis te hebben om tot goede besluitvorming te komen”. Ik was de enige die de stelling onderschreef. Ook nadat de stelling, in de discussie, enigszins werd afgezwakt (“alle” eruit) bleef ik eenzaam aan mijn kant van het met de voeten stemmen. Het ging immers om de hoofdlijnen.

4a. Als we kijken naar de grote opgaven waar waterschappen onderdeel van uitmaken, vindt u dan dat de waterschapsbesturen volledig via de waterschapsverkiezingen moeten worden samengesteld?
Nee

4b. Kunt u dit toelichten?
Hoewel ik deel uit maak van het gekozen deel. Moet ik constateren dat de bestuursleden van de geborgde zetels gemiddeld de meest deskundige en de meest betrokken bijdrage leveren. Het waterschap heeft de kennis ingebracht door de geborgde vertegenwoordigers NODIG!

Op 5 juni 2020 heeft de Adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen haar rapport ‘Geborgd gewogen advies over de geborgde zetels in waterschapsbesturen’ aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat aangeboden. Daarin adviseert de commissie om de geborgde zetels af te schaffen.
5. Bent u het eens of oneens met de afschaffing?
Oneens

6. Als de geborgde zetels worden afgeschaft, wat gaat er in uw ogen dan beter? *
Als de geborgde zetels worden afgeschaft wordt steeds duidelijker dat het bestuurlijk in de waterschappen steeds meer gaat lijken op de ‘nadagen’ van het Romeinse Rijk. De alfa’s krijgen dan ook daar de absolute macht . Bestuurlijke waterkennis/technische water kennis verdwijnt en de politieke zelfbevrediging zal uiteindelijk Amersfoort aan Zee dichterbij brengen. Niets zal er dan beter gaan.

7. Als de geborgde zetels worden afgeschaft, wat baart u dan zorgen? *
De verdere politisering van het waterschapsbestuur. En een toenemend gebrek aan ervaring en liefde voor het waterbeheer.

De commissie schetst tevens een alternatief scenario met een gereduceerd aantal geborgde zetels. Als gekozen wordt voor handhaving van de geborgde zetels schetst het advies een alternatief scenario, namelijk om de categorieën ‘ongebouwd’ en ‘natuurterreinen’ in ieder waterschap elk twee zetels in het bestuur toe te kennen en de wettelijk toegewezen zetel in het dagelijks bestuur te schrappen. Voor de categorie ‘gebouwd’ komen de geborgde zetels te vervallen. De nu nog aanwezige rol van de provincies om een besluit te nemen over het aantal en de verdeling van de geborgde zetels vervalt daarmee.

8. Bent u het eens of oneens met dit alternatieve scenario?
Oneens

9. Als het aantal geborgde zetels volgens bovengenoemd alternatief scenario gereduceerd wordt, wat gaat er in uw ogen dan beter? *
Dit scenario is slechts een doekje voor het bloeden en een stap naar de opheffing van het waterschap als zelfstandige functionele overheid. Ook dan zal er niets beter gaan. Wel slechter!

10. Als het aantal geborgde zetels volgens bovengenoemd alternatief scenario gereduceerd wordt, wat baart u dan zorgen? *
De verdere politisering van het waterschapsbestuur. En een toenemend gebrek aan ervaring en liefde voor het waterbeheer in het bestuur.

11. Heeft u nog overige reacties op het advies van de commissie? Deze kunt u hier toelichten.
Het was een commissie van politici. Soms met een vermomming als waterschapbestuurder. Zonder een echt oog voor het waterbeheer door de eeuwen heen. Helaas denken politieke partijen dat ze de wijsheid in pacht hebben. Niemand heeft de moed om de politisering van de waterschappen vanaf 2008 is te onderzoeken. Bijvoorbeeld op basis van de bestuurlijke in breng voor en na die datum.   

 

Geen reacties

WATERKERING BIJ RAAMSDONKSVEER, KENMERK W20004

  door ,

Bergen op Zoom, 14 september 2020

 

Aan het Dagelijks Bestuur van het Waterschap Brabantse Delta

Per e-mail

 

BETREFT: WATERKERING BIJ RAAMSDONKSVEER, KENMERK W20004

 

Geacht Dagelijks bestuur,

 

Bij een werkbezoek aan Raamsdonksveer hebben onderstaande leden van de fractie Ons Water /Waterbreed moeten constateren de waterkering/damwand ter hoogte van de Aakschipper een aantal ons verontrustende kenmerken heeft. Van al deze kenmerken zijn foto’s beschikbaar.

Onder Andere:

  • De betonsloof op de damwand heeft met name aan de onderzijde een aantal diepe scheuren en op een enkele plek ligt de roestende bewapening bloot.
  • Op een aantal plaatsen sluit de betonsloof niet of nauwelijks aan op de damwandplaten.
  • De damwand staat op een aantal plaatsen bol/hol.
  • Diverse aandraaipunten van de groutankers lekken (water/slib)
  • Veel naden lekken (water/slib).
  • Eerdere reparaties (kitten) hebben deels gewerkt.
  • Uit/op sommige naden groeit mos c.q. planten.
  • Over vrijwel de volle lengte van de damwand is omstreeks de waterlijn veel afschilfering te zien van de opgebrachte verf/coating.

Het geheel maakt een verwaarloosde, ondeugdelijke indruk. Het verlies aan grond kan naar ons gevoelen leiden tot snellere roestvorming en daarmee dikteverlies en vermindering aan sterkte.

In afwachting van uw reactie,

namens de fractie Ons Water/Waterbreed,

hoogachtend,

 

J.Slenders,
L.H. van der Kallen.

 

Geen reacties

’T OUDE MAASJE, KENMERK W20003

  door ,

Bergen op Zoom, 14 september 2020

 

Aan het Dagelijks Bestuur van het Waterschap Brabantse Delta

Per e-mail

 

BETREFT: ’T OUDE MAASJE, KENMERK W20003

 

Geacht Dagelijks bestuur,

 

Bij een werkbezoek aan Raamsdonksveer hebben onderstaande leden van de fractie Ons Water /Waterbreed moeten constateren dat het waterschapdeel van het haventje waarin zich het waterschapvaartuig ’t Oude Maasje bevindt er matig onderhouden bij ligt.

Veel opschietend onkruid en in vergelijking met het havendeel dat in bezit van een derde is veel slib op de bodem van het haventje. Beide constateringen getuigen niet van een goed nabuurschap! Van een overheid mag verwacht worden dat de staat van onderhoud van haar eigendommen geen overlast bij derden veroorzaakt.

  • Graag actie op dit punt.

Een tweede punt waar de fractie aandacht voor vraagt is het vaartuig ’t Oude Maasje zelf . Op ons ter hand gestelde foto’s is te zien dat het vaartuig bij  hoogwater deels klem heeft gezeten onder de betonnen rand van de damwand waarbij mogelijk de loopbrug vervormd is. Ook de staat van onderhoud van het vaartuig is geen reclame meer voor een overheidsorganisatie. Een omwonende verklaarde dat het vaartuig de afgelopen jaren slechts éénmaal van zijn plek is geweest.

Bij een dergelijk marginaal gebruik is verkoop van het vaartuig en het havendeel mogelijk een te overwegen optie. Mocht u dit niet van plan zijn, dan is onderhoud geboden.

In afwachting van uw reactie,

namens de fractie Ons Water/Waterbreed,

hoogachtend,

 

L.H. van der Kallen.

 

Geen reacties

EEN ZOET OF ZOUT GREVELINGENMEER XI

  door , ,

 

| 14-09-2020 |

 

Bewustwording en conclusies :

In het kader van klimaatverandering en zeespiegelstijging  is het dringend gewenst om zoet water zo lang mogelijk vast te houden en om de zoutwatergrens zo dicht mogelijk bij de kust te brengen. De verzilting van het land wordt zo maximaal tegengegaan. De verdroging neemt steeds verder toe en zo ook de piekbehoefte aan zoet water. Er is een grote inhaalslag te behalen in het zoetwaterbeleid en de klimaatbestendigheid van Zeeland  door het Grevelingenmeer zoet te maken, wat ook de oorspronkelijke bedoeling van dit meer is.

Na de ramp van 1953 besefte men hoe naast waterveiligheid de zoetwatervoorziening  essentieel is voor onze toekomst. Dat vertaalde zich in het authentieke Deltaplan met de afsluiting van zeegaten en de aanleg van zoete Zeeuwse meren.

Het besef van deze noodzaak raakte in de zeventiger jaren op de achtergrond  en onder invloed van een behoudende milieubeweging is te snel besloten om de Oosterschelde onder nieuwe omstandigheden puur zout te houden, evenals de toen reeds afgesloten wateren, waaronder de Grevelingen en het Veerse Meer. De Westerschelde is en wordt uitgebreid met zout watermilieu ten koste van zoet landmilieu.

Na een halve eeuw verziltingbeleid heeft de natuur zich niet naar wens ontwikkeld en zijn de  Zeeuwse wateren extreem verzilt. Het veroorzaakt een steeds grotere verzilting van het grondwater, die nog generaties doorzet. De uit dit verziltingbeleid voortvloeiende rapporten, zoals  het Uitvoeringsprogramma ZWD en de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak –Zoommeer, leidden tot plannen, die zo de problemen voor mens en natuur vergroten. Bij de Grevelingen blijken bovendien de voorgestelde investeringen in maatregelen door middel van een nieuwe grote opening in de Brouwersdam niet bij te dragen aan de beoogde menging van het water.

De gevolgen van verzouten worden steeds meer zichtbaar. De zoetwatervoorziening komt steeds verder in de knel en de verzilting gaat door. Met de startnota Zeeuwse Deltaplan Zoet Water geeft de provincie aan dit te onderkennen, maar ze zal het met alleen symptoombestrijding op het land niet kunnen redden, maar denkt toch met het verziltingbeleid door te kunnen gaan. De voorgestelde kunstmatige aanvoer van zoet water is heel begrensd, lokaal en van beperkte duur. Dit in tegenstelling tot natuurlijke rivieraanvoer. Bestrijding van de oorzaak, het te hoge zoutgehalte van de wateren, zou voorop moeten staan. In Zeeland, waar water en land elkaar afwisselen, is het waterbeheer van beide niet te scheiden.

Juist nu is het van groot belang dat het provinciebestuur de principiële kwestie van een zoet Grevelingenmeer op de agenda plaatst en er uitgebreid de tijd neemt, om vervolgens fundamentele beslissingen van algemeen belang voor de verdere toekomst te nemen.

Van alle water op aarde is 97% zout. Zoet oppervlakte water is uiterst schaars, minder dan een tienduizendste van al het water. Van dit schaarse en kostbare water stoomt er relatief veel door Nederland, een land met een waterhuishouding die er nog altijd niet in slaagt om voldoende zoet water vast te houden. Het meeste stroomt ongebruikt naar zee. Eind 2021 moeten alle EU-lidstaten hun nationale stroomgebiedbeheerplannen voor de laatste periode van de Kaderrichtlijn Water-0peratie (2022-2027) bij Brussel indienen. Het is nu moment om bij te sturen.

 

Ir. W.B.P.M. Lases.

 

Geen reacties

EEN ZOET OF ZOUT GREVELINGENMEER X

  door , ,

 

| 10-09-2020 |

 

Bijkomende effecten sluis in de Hompelgeul.

De bedachte sluis in de Hompelgeul werkt tegen een klimaatbestendig zoetwaterbeleid, het algemeen belang, en zorgt voor een toenemend zoutwaterpeil op het meer tot de Grevelingendam i.p.v. niet verder dan de Voordelta. De eerste tijd zal het zoute meer wel op het beoogde peil van NAP -0.30 m te houden zijn, maar dat is eindig. Naarmate de zeespiegelstijging sneller gaat, zal het moment eerder komen, dat de sluis dicht gezet moet worden om te voorkomen dat de eilanden overspoeld raken met zout water. Overigens constateerden Wattel (1996) en Hoekesema (2002), dat er zich diverse situaties zich op het meer voordoen waarom de sluis tijdelijk gesloten moet zijn, zoals door hydrologische omstandigheden, visserij en broedende vogels. Daarnaast zal de sluis frequenter gesloten moeten worden vanwege minder hoge vloeden dan alleen stormvloed. Wat dragen deze verstoringen in combinatie met het beoogde zeer beperkte getij bij aan een nu nog stabiel ecosysteem?

De gedachte om in de toekomst met pompen de waterspiegel op een maximaal toelaatbaar peil te kunnen handhaven, kan men vergeten. Dat kost een vermogen aan energie. Het zal de energieopbrengst van een waterkrachtproject in de sluis overtreffen. Bovendien is het ook niet de bedoeling van zo’n waterkrachtproject om het daarvoor te gebruiken.

In het noordwestelijk gebied voor de Brouwersdam wordt gestaag een kustfundament door de zee opgebouwd tegen de dam. Een enorme vooroever, die de bescherming sterk verhoogd en veel body geeft aan de dam. Een natuurlijk aan- en opzandingsproces. Dat gebied zorgt voor een grote ecologische ontwikkeling. Het is volstrekt tegennatuurlijk om dit proces deels ongedaan te willen maken en te verstoren met een toegangsgeul voor een sluis, die moet gaan voorzien in aanvullende biologische wensen op het kunstmatige meer. Het is momenteel een groot gebied voor vrije recreatie. De toegangsgeul zorgt voor zeer gevaarlijke situaties en maakt vrije recreatie over grote lengte onmogelijk.

Wat is nu eigenlijk de betekenis van die Flakkeese spuisluis voor het waterbeheer in combinatie met de geplande sluis? Het idee is, dat zo doorspoeling gerealiseerd wordt en het meer ververst. Helaas, werkt dat niet. We kennen dit soort plannen al vanuit de 15e eeuw om de verzanding van het Zwin tegen te gaan. We hebben dus ervaring en kennis waarom het niet zo werkt. (Doorspoeling en verversing is alleen te bereiken met rivierwater.) Via de Oosterschelde loopt de getijgolf richting Zijpe en vlak erna ook via het Brouwersdam richting Grevelingendam. Ergens in die omgeving botsen de twee getijgolven en ontstaat er wantij, dat een beetje heen en weer slingert. De stroming stagneert daar, maar dat wisten we al, want daarom is de Grevelingendam juist in het wantijgebied aangelegd. Ook de Flakkeese spuisluis, als deze werkt, zorgt lokaal voor en achter de sluis voor een beperkte uitwisseling door heen weer stromen door de sluis onder invloed van het restantje getij. De wind kan helpen, die uitwisseling iets uit te breiden. Net zoals tussen Voordelta en Grevelingenmeer, zal door die uitwisseling nog sterker tussen Grevelingenmeer en Zijpe een vereffening van het water aan weerszijden plaatsvinden en neemt het effect af. Deze spuisluis heeft voor het waterbeheer zo weinig zin. Hooguit lokaal iets. Overigens heeft sinds de opening in 2017 deze sluis maar enige maanden gewerkt. De invloed van de sluis is echter nooit helder bekeken. Het kan juist zo zijn, dat door een lager zoutgehalte in het Zijpe de gelaagdheid op het meer versterkt wordt.

 

Ir. W.B.P.M. Lases.

 

Geen reacties

EEN ZOET OF ZOUT GREVELINGENMEER IX

  door , ,

 

| 09-09-2020 |

 

Plan nieuwe sluis in de Brouwersdam in de Hompelgeul.

De minister van I&M heeft 30 november 2019 groen licht gegeven voor de planontwikkelingsfase van een sluis die zou moeten resulteren in een substantiële verbetering van de waterkwaliteit en de onderwaternatuur van het Grevelingenmeer. Tevens wil men zo 600 ha. nieuw intergetijdengebied maken. Hierbij is (nog) geen rekening gehouden met andere waterloopkundige inzichten.

Eerder is betoogd dat deze sluis eigenlijk niets voor het (vermeende) waterkwaliteitsprobleem van het meer kan betekenen. Verder speelt de aantasting van de  natuurlijke opbouw van het kustfundament aan de zeezijde van de dam en de verstoring van de vrije recreatie aan die zijde. Een forse opening in deze klimaatbestendige dam en primaire waterkering zorgt voor een kwetsbare plek en verder oplopende verziltingsdruk door de stijgende zeespiegel in het meer.

Het enige doel van de sluis lijkt het maken van intergetijdengebied op het meer. Door deze 10x zo grote sluis als de Brouwerssluis ontstaat een weinig opvallend tijverschil van ca. 40 cm (slechts 15% van het vroegere tijverschil), dat weinig zegt over de getijstroming in het meer. Als er van deze sluis gebruikt gemaakt wordt om met turbines elektriciteit (waterkracht) op te wekken, moet bedacht worden dat de hiervoor gebruikte getijdenenergie niet meer beschikbaar is voor het getij op het meer.

De geconcentreerde stroming door de sluis zorgt voor de jetstroming, die binnen enkele honderden meters in de omgeving van de sluis vertraagt door menging met het daar aanwezige water. De beschikbare getijenergie wordt hier verbruikt in nagenoeg puur in horizontale richting en vermindert de gelaagdheid niet. Buiten deze mengzone  zoekt het water het eigen dichtheidsniveau op. Van reanimatie van het meer als zodanig is geen sprake, integendeel.

Dat een 10x zo grote sluis de gelaagdheid zal verminderen en leidt tot het vergroten van de verticale menging, zoals door de overheid wordt gedacht, is onjuist. Het ontwikkelen van gelaagdheid zal doorgaan en de stikstofbelasting vanuit de Voordelta op het meer zal ca. 5x zo groot worden. (Rydberg & Lases) Bovendien is de plaats van de sluis in de Hompelgeul, de ondiepste oude zeegeul, onlogisch. Daar ligt het waterkwaliteitsprobleem niet. Dat probleem doet zich juist in de zomer voor in de oude diepe zeegeul, het Browershavense Gat.

De gebruikte berekeningsmethodiek is gebaseerd op getijdenenergie, een veel te algemeen begrip om de effecten in het meer te voorspellen door nieuwe infrastructurele maatregelen. De waterbewegingsprocessen (zie VII) in het meer en hun effecten, zoals interne golven, kunnen door deze methodiek niet in beeld gebracht worden en is daarom ongeschikt voor het beoordelen van de waterkwaliteitsproblematiek.

Momenteel mist de overheid nog waterloopkundig inzicht en kennis op het gebied van mengingsverschijnselen en dichtheidsstroming om tot een goed oordeel te kunnen komen.

Gestreefd zal worden naar een gemiddeld peil van NAP-0,30m. Hoe lager, hoe beter i.v.m. het verziltingseffect. Hoe lang kan men dit volhouden? Wat is de toegevoegde ecologische waarde van dit kunstmatig zo zout mogelijk gehouden meer in relatie tot een wereld waarin 97% van alle water echte  zoutwater natuur is?

 

Ir. W.B.P.M. Lases.