Maand: april 2018

Geen reacties

OVER WATER 134

  door

 

| 28-04-2018 | 13.00 uur |

 

OVER WATER 134

 

Nieuwe waterkwaliteitscheck voor stedelijk water in ontwikkeling
In veel steden en dorpen worden projecten opgezet ten behoeve van: klimaatadaptatie, duurzaam waterbeheer en de aanpak van hittestress.  Voorbeelden zijn het hergebruik van afvalwater, fonteinen, (regen)waterberging, heropening grachten/singels en waterpleinen. Mensen kunnen hierdoor meer in aanraking met water in de openbare ruimte komen, met alle mogelijke gevaren van dien. Denk aan risico’s voor de gezondheid. Het RIVM pleit er daarom voor om bij het ontwerpen, plannen, beheer en realiseren van stedelijk water stil te staan bij de kwaliteit van water. Om dit te ondersteunen is de microbiologische waterkwaliteitscheck voor stedelijk water in de maak.

Financiële prikkels voor klimaatadaptatie
Recent is verschenen het rapport ‘Financiële prikkels voor klimaatadaptatie’. In dit rapport is in kaart gebracht het vergroenen van belastingen en andere mogelijke financiële prikkels om klimaatbestendigheid te stimuleren. NextGreen en Stroom en Onderstroom inventariseerden de verschillende soorten financiële prikkels in opdracht van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Gemeenten en waterschappen kunnen deze middelen inzetten om inwoners en ondernemers te stimuleren tot het klimaatbestendig inrichten van hun gebouwen en tuinen. Gemeentelijk zou bijvoorbeeld het tarief van de rioolheffing afhankelijk kunnen worden van het watergebruik of het wel of niet afkoppelen van de regenpijp. In sommige gemeenten maken politieke partijen er al werk van. Als voorbeeld een initiatief van de PvdA en GrL in de vorm van een motie in de gemeente Lochem. De motie haalde het niet, maar het kan dienen als voorbeeld hoe het vergroenen van een heffing vorm kan krijgen.

Voedselvermalers
Voedselvermalers worden op grote schaal op websites aangeboden om geïnstalleerd te worden in uw keuken. In de USA is het heel gewoon om voedselresten te lozen in het riool. Maar in Nederland zijn ze echter, middels artikel 6 in het “Besluit lozing afvalwater huishoudens“, verboden. Dit verbod is er niet zonder reden. Voor een goede verwerking van het afvalwater en het onderhoud van riolen en persleidingen zijn voedselresten in het afvalwater niet alleen niet goed voor het milieu, het is ook kostbaar en leidt tot hogere tarieven bij gemeenten en waterschappen. Niet doen dus en laat u niet verleiden tot de aankoop van dergelijke apparatuur. RTL nieuws wijdde er in de zomer van 2017 al eens aandacht aan.

25 april
Op de agenda van het algemeen bestuur (AB) stond de aanvraag van het uitvoeringskrediet “aanpassen watersysteem en -kering bij Waalwijk”. Het is een miljoenen project, waarbinnen een veelheid van zaken zijn gekoppeld. Nieuwe gemalen, het oplossen van een veiligheidsprobleem, nieuwe watergangen. Het watersysteem van de Buitenpolder en de Capelsche Polder wordt toekomst bestendiger gemaakt. Het project is een essentiële randvoorwaarde om de natuurdoelen van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) te kunnen realiseren in de Westelijke Langstraat.

Als DB lid heb ik hier veel uren ingestoken. Het doet mij dan ook deugd dat dit krediet van 19 miljoen met algemene stemmen door het AB ter beschikking is gesteld. Nu komt het op een tijdige uitvoering aan om op tijd aan de eisen van de PAS te gaan voldoen.  

Louis van der Kallen

 

Geen reacties

DE VVD WIL ééN WATERSCHAP IN NOORD-BRABANT

  door

 

| 23-04-2018 | 13.30 uur |

 

DE VVD WIL ééN WATERSCHAP IN NOORD-BRABANT

 

De VVD fractie in de Staten van Brabant laten weer eens een ballonnetje op. Ze willen een onderzoek naar ‘de positieve en negatieve effecten van een eventuele fusie’. Nu ben ik reeds jaren in het waterschapsbestuur actief en heb al veel waterschapfusies meegemaakt.

Toen ik begin jaren negentig begon waren er nog 16 waterschappen in Noord-Brabant, nu nog 3 en een stukje waterschap Rivierenland het voormalige Alm en Biesbosch. Waterschappen hebben een enorm fusietraject doorlopen. Rond 1850 waren er in Nederland ongeveer 3500 waterschappen in 1950 nog circa 2500 en nu nog 22. Minder dan 1 % van het aantal in 1950! Recordhouder is het huidige waterschap Rivierenland dat 474 rechtsvoorgangers kent. Ook in het  werkgebied van mijn eigen waterschap Brabantse Delta waren in 1950 nog meer dan 200 waterschapjes. Effect van al die fusies: een meer deskundige organisatie. De fusies waren tot op zekere hoogte ook nodig vanwege de toegenomen taken en de complexiteit daarvan.

Maar de fusies kenden ook een hoge prijs: minder betrokkenheid en gebiedskennis van de bestuurders. Het werden bestuurders op afstand. En nà 2008 vooral politieke bestuurders met vaak bitter weinig kennis over de voor het waterbeheer, in mijn ogen, benodigde (technische-) en gebiedskennis. Maar wat nog erger is, de passie voor het gebied en de bijzondere taken van waterschappen ontbreekt vaak bij politici. Besturen wordt leunen op de kennis van de ambtenaren in plaats van gebaseerd op de eigen kennis en betrokkenheid bij het gebied. De drie waterschappen werken, op de onderdelen dat het een toegevoegde waarde heeft, in termen van geld of kwaliteit, al jaren goed samen. Een fusie levert dan wel de genoemde nadelen op, maar nauwelijks een besparing.

De focus op de waterschappen verbaast mij ook. Kijk eens naar gemeenten. In 1850 waren dat er in Nederland nog circa 1240, in 1950 circa 1000 en nu nog 380. 38 % van het aantal in 1950! Zeeland ging van 113 gemeenten in 1850 naar 101 in 1950 naar 13 nu. 13 % van het aantal in 1950! Noord-Brabant ging van 143 gemeenten in 1950 naar 64 nu. Bijna 45 % van het aantal in 1950! Gezien die gemeentelijke cijfers had ik het veel logischer gevonden als de VVD fractie in de Staten van Brabant voor de gemeenteraadsverkiezingen hadden gevraagd naar ‘de positieve en negatieve effecten van een eventuele fusie’ van de huidige 64 gemeenten. Of gaan er dan teveel bestuurlijke VVD posten verloren?

Zelf ben ik niet z’n voorstander van verdere fusies. De afstand tot de burger wordt alsmaar groter en de kennis van het gebied of de dorpen of stad steeds kleiner. Nu zijn er gemeenten met tientallen dorpen. Ik zou daar nooit raadslid willen zijn. Het bijhouden van wat er leeft is dan, naar mijn inzicht, schier onmogelijk. Toen ik waterschapbestuurder werd van Zoomvliet was ik nog in staat op perceelniveau te weten wat er speelde of wie en hoe er geboerd werd of wat de natuurwaarden waren. Met de opschaling naar het Scheldekwartier werd dat al heel moeilijk, maar je kende de collega bestuurders in de buurt van een perceel nog. Met de komst van het waterschap Brabantse Delta (meer dan 170.000 hectaren groot, meer dan 800.000 inwoners, meer dan 8100 kilometer aan sloten, beken, rivieren in beheer en binnen 21 gemeenten werkzaam) is dat niet meer mogelijk. Dan is passie nodig en liefde voor de taken. In godsnaam: stop nu eens met het oplaten van ballonnen en laat de waterschappen hun werk doen, zodat het veiligheidsniveau, de leefbaarheid en de natuur die aandacht krijgen en houden die nodig is.  

Louis van der Kallen

 

Geen reacties

OVER WATER 133: EEN OEVERZWALUWWAND EN DE NKWK CONFERENTIE

  door

 

| 21-04-2018 | 09.00 uur |

 

OVER WATER 133: EEN OEVERZWALUWWAND EN DE NKWK CONFERENTIE

 

Vorige week vrijdag heb ik de ingebruikname bijgewoond van een oeverzwaluwwand aan de oever van de Amertak/Donge te Geertruidenberg. Niet dat getrainde oeverzwaluwen de wand in gebruik namen, maar diverse bij de totstandkoming van de wand betrokken bestuurders en ambtenaren waren uitgenodigd en werden ontvangen op Fort Lunet bij Raamsdonksveer en toegesproken door de initiatiefnemer Peter Verwaters.

Peter Verwaters is de volhouder die, nadat oeverzwaluwen vorig jaar een berg mineralen bij het bedrijf Sibelco in gebruik hadden genomen voor hun nesten, het bedrijf overhaalde de nesten te beschermen en daarna stad en land had bewogen om deze wand te realiseren. Ook ik was benaderd omdat de ideale plek een stukje grond van het waterschap Brabantse Delta was, waar de Amertak de Donge raakt. Ik ben er toen binnen het waterschap achteraan gegaan en beschouw de realisatie als één van de tastbare resultaten van mijn DB lidmaatschap. Ik vond het dan ook leuk voor deze ingebruikname uitgenodigd te zijn.

De locatie is voor de oeverzwaluwen ideaal. Voedsel is er in redelijke overvloed en de wand staat op een rustige, niet voor het publiek toegankelijke, plek. Toch kan het publiek er vanaf een wandelpad aan de andere kant van de Donge straks van genieten. De realisatie van de wand is wat mij betreft een voorbeeld van hoe het moet. Een bedrijf dat een stukje natuur beschermd en overheden die samen met het particulier initiatief iets moois realiseren.

Ik hoop dat mijn eigen gemeente daar een voorbeeld aan neemt. Ook in Bergen op Zoom zijn er tal van plekken waar een dergelijk initiatief een succes kan worden. Langs de Binnenschelde, op de Plaat en zelfs in of nabij het Anton van Duinkerkenpark zijn geschikte locaties te vinden.  

Op dinsdag 17 april was de 4e NKWK conferentie ‘van papier naar praktijk’ op de Campus Wageningen University & Research. De NKWK (Nationaal Kennis en innovatieprogramma Water en Klimaat) conferenties zijn voor mij altijd interessant gebleken en ook nu werd ik niet teleurgesteld.

Er waren een aantal sprekers, onder andere de Delta Commissaris Wim Kuijken die een overzicht gaf van de ontwikkelingen, kansen en bedreigingen. Het viel mij op dat bij alle discussies over de klimaatveranderingen en de mogelijke gevolgen, transport door niemand werd vermeld. Terwijl bijvoorbeeld de droogteperiodes zoals in 1976 enorme gevolgen kunnen hebben voor het transport over water op de niet gekanaliseerde delen van de grote rivieren!

Ik bezocht in de morgen de workshop “Naar een klimaatbestendige stad” met een aantal presentaties en discussies. Wat mij trof was dat bij één werkplan, het inschatten en kwantificeren van klimaatschaden, van alles werd benoemd behalve de oversterfte en de economische/financiële gevolgen. Beslismodellen worden ontwikkeld. De deelnemers formuleerden in vijf groepen welke informatie nodig is voor een werkbaar beslismodel.

In de middag bezocht ik de workshop Lumbricus “Bewust omgaan met de bodem is essentieel in waterbeheer“. Een buitengewoon leerzame workshop over bodemproblemen, zoals de bodemverdichting en welke pilots er lopen hoe de bodemverdichting aan te pakken. Van diepwortelaars, zoals sorghum en andere diepwortelende grassen, mechanische bewerkingen tot de herintroductie en kweek van wormen. De zware landbouwmachines, zoals ingezet bij de oogst van rooivruchten, zijn ware moordenaars van het bodemleven. Met revitalisering van de bodem is zowel voor de boer, de natuur als de waterbeheerder een wereld te winnen!   

Louis van der Kallen

 

Geen reacties

OVER WATER 132: BIJEN TELLEN EN WATERNIEUWTJES

  door

 

| 14-04-2018 | 17.00 uur |

 

OVER WATER 132: BIJEN TELLEN EN WATERNIEUWTJES

 

BIJENTELLING

Volgend weekend organiseert Nederland Zoemt de eerste nationale bijentelling. Iedereen wordt opgeroepen om mee te doen aan dit landelijk onderzoek door in de eigen tuin gedurende een half uur bijen te tellen. De bijentelling wordt georganiseerd in samenwerking met EIS kenniscentrum insecten en waarneming.nl.

Het onderzoek wordt gedaan omdat het niet goed gaat met wilde bijen. Ruim de helft van de bijna 360 bijensoorten is bedreigd. Wilde bijen zijn belangrijk voor de voedselvoorziening: 80% van de eetbare gewassen is voor de bestuiving afhankelijk van bijen en andere insecten. Om de bij beter te kunnen helpen, is meer informatie nodig over waar bijen voorkomen en met hoeveel ze zijn.

Doe mee, het is eenvoudig. Eind april kunnen er zo’n 20 verschillende soorten wilde bijen, hommels en zweefvliegen in de tuin vliegen. Om deze soorten te herkennen zijn er verschillende hulpmiddelen, zoals een telformulier met zoekkaart, instructievideo en een uitgebreid bijengidsje ontwikkeld. Al deze materialen zijn te vinden op de website van Nederland Zoemt. Op deze website kunnen deelnemers in het weekend van 21 en 22 april ook direct de resultaten van hun telling invoeren en kan iedereen live de resultaten volgen.

DE NIEUWTJES VAN DEZE WEEK

De afgelopen jaren kwamen veel Chinese ‘waterwerkers’ naar Nederland om te kijken en te leren hoe het waterrijke Nederland omging en bouwde aan het waterbeheer en waterveiligheid. Ik denk dat binnen afzienbare tijd veel waterambtenaren en bestuurders van Nederlandse steden naar China op werkbezoek gaan om te zien hoe China in enkele decennia traditionele steden, waar het grootste deel van de neerslag wordt afgevoerd, ombouwt tot ‘sponssteden’ waar 70 % van de neerslag wordt vastgehouden in de bodem. In 2015 is dit project gestart in 30 steden. Het Nederlandse adviesbureau Arcadis is hierbij betrokken. Meer vocht in de bodem ontlast niet alleen de waterafvoercapaciteit maar bestrijd ook de hittestress. Voor China is de noodzaak tot aanpak van de wateroverlast evident. Naar schatting bedroeg de schade als gevolg van overstromingen in China tussen 2011 en 2014 honderd miljard dollar. In het licht van de klimaatveranderingen de grond gaan gebruiken als natuurlijke spons om overstromingen en wateroverlast te voorkomen zal ook in Nederland en Europa navolging moeten krijgen.

Amsterdam, Nijmegen en Rotterdam hebben met tal van ‘groendaken’ projecten laten zien dat dit soort projecten een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de ontlasting van het riool. De daken kunnen 32 tot 150 liter regenwater per vierkante meter bergen. Sedumdaken blijken circa 50 euro (inclusief de aanleg) per vierkante meter te kosten. De neveneffecten, buiten waterberging, zijn isolatie, vermindering hittestress, toename biodiversiteit en meer groenbeleving.   

Antwerpen is het pilootproject Tuinstraten gestart, waarbij in vijf stadsdistricten geselecteerde straten permanent gaan vergroenen en verblauwen. Het kent een combinatie van doelen: buffering en infiltratie van hemelwater en sociale elementen waarmee getracht wordt de contacten met de bewoners en tussen de bewoners te verbeteren, alsmede bewustwording. Bij een tuinstraat komt/blijft enkel verharding waar het noodzakelijk is, een karrespoor. 

Eendjes voeren lijkt misschien onschuldig. Maar algen eten mee en dat heeft een fors effect op de kwaliteit van singels en vijvers. Het gaat volgens Sven Teurlincx van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) niet om een boterhammetje hier en daar. Uit steekproeven blijkt dat er bij sommige vijvers wel zo’n acht kilo brood op een dag in het water belandt. “Dat is een hele bolderkar vol!” De gevolgen: troebel water met zoveel algen “dat je ermee kunt vingerverven”. En is het een vijver met een fonteintje? Dan adem je die algen nog in ook. Dat kan anders. Geen brood in het water en de eendjes op de kant niet zoveel voeren dat het blijft liggen voor de ratten. Meer informatie over wat eendjes voeren betekent voor de waterkwaliteit vindt u hier.

Louis van der Kallen

 

Geen reacties

OVER WATER 131: ‘GOEDE’ IDEEËN EN GELEZEN WATERBOEKEN

  door

 

| 07-04-2018 | 18.00 uur |

 

OVER WATER 131: ‘GOEDE’ IDEEËN EN GELEZEN WATERBOEKEN

 

GOEDE IDEEËN

In een land als het onze hebben we tot nu toe nooit een tekort aan kwalitatief drinkwater. In veel gebieden in de wereld is er niet alleen een tekort aan water, maar vooral aan goed en veilig drinkwater. Via condensatie systemen is al langer bekend dat vrijwel overal water is te winnen vanuit de lucht.

Warka Water heeft het principe van waterwinning door condensatie van het vocht in de lucht uitgewerkt, zodat goed en veilig drinkwater realiseerbaar is voor veel gemeenschappen. Benieuwd hoe? Kijk eens naar het Youtube filmpje waarin de Italiaanse architect Arturo Vittori het uitlegt.

Duitse en Zwitserse wetenschappers ontwikkelden een metaal-organische rooster, die gebruikt kan worden om lood- en kwikdeeltjes uit water te verwijderen. Uit testen met vervuild water van rivieren in Europa en Noord-Amerika bleek dat het metaal-organische rooster efficiënt de concentratie aan lood en kwik in het water kan terugbrengen tot niveaus onder de drempelwaarden. Het materiaal is gemakkelijk herbruikbaar en bestaat het niet uit toxische componenten.

GELEZEN

Bij mijn afscheid van de Unie commissie waterkeringen kreeg ik van collega heemraad Goos den Hartog het boekwerk “Tussen dijkstoel en dorpspolder” over de 474 voorlopers van het huidige waterschap Rivierenland (1273 – 2005). Omdat ik zelf in het Algemeen Bestuur van twee voorlopers heb gezeten (in 2000 en 2001 het Zuiveringsschap Rivierenland en van 1999 tot eind 2004 het Hoogheemraadschap Alm en Biesbosch en in 2005, het eerste jaar van het huidige Waterschap Rivierenland in het overgangsbestuur), heb ik het boekwerk met veel plezier en herkenning gelezen. Een prachtig stuk waterschapgeschiedenis van het rivierengebied. Het is fijn van die geschiedenis deel uit gemaakt te hebben. Goos bedankt!

Soms kom ik een (oud) boek/cursus tegen dat heden ten dage nog steeds leerzaam en actueel kan zijn. Zo ook een Teleac/Not cursus “Het woelige water” met als subtitel “watermanagement in Nederland”. Deze cursus werd in maart/april 1998 in 8 afleveringen uitgezonden, met als hoofdstukken:

–             Het zeeschap der Lage Landen
–             De mens wikt, de zee beschikt
–             Nederland krijgt vor
–             Veroveraars in den natte
–             Waterbeheer en -gebruik
–             Water voor tansport en
–             Water recreatie.

Het boek was voor mij een openbaring, hoe actueel een cursus over ‘water’ na bijna 20 jaar nog kan zijn.

Louis van der Kallen