OVER WATER – 31

 

| 05-03-2016 | 09.20 uur |


 


OVER WATER – 31

 

1 maart
’s Morgens de DB vergadering met als eerste agendapunt een presentatie door Harry ter Braak van WagenaarHoes over de strategische heroriëntatie van Aquon, een samenwerkingsverband van negen waterschappen voor water gerelateerd onderzoek en advisering. De resultaten waren de afgelopen jaren niet wat van de samenwerking mocht worden verwacht. Er blijkt een toekomst! Er kunnen zaken beter en er hadden zaken vanaf de start beter gekund. Als ik even de pet opzet van raadslid van de gemeente Bergen op Zoom denk ik: laten we maar snel een dergelijk onderzoek ook doen naar de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant. Daar lopen nu de verliezen de spuigaten uit en ik sluit niet uit dat daar dezelfde soort zaken beter kunnen als nu geconstateerd word bij start van Aquon. Ook daar zou het misschien dienstig zijn om als deelnemende organisatie de rol van eigenaar en gebruiker van elkaar los te koppelen.

regen2Andere onderwerpen waren onder andere: duurzame vergisting, de natte natuurparel Lage Vuchtpolder, de actualisatie van de communicatievisie en ook de aanpak van wateroverlast. Voor mij was er ook een leerpunt bij die stukken. Het KNMI maakt zelfs een weersverwachting voor het komende voorjaar! De kans op een natter dan normaal voorjaar wordt op zo’n 70 % geschat en dat is allemaal te danken aan de zeer sterke El Niño van 2015/2016 die eind november heeft gepiekt.

In de avond een bijeenkomst van de werkgroep bestuurlijke vernieuwing waarin vooral de bijeenkomst met de fractievoorzitters op 16 maart werd voorbereid, de eerste BOB discussie op 17 februari werd geëvalueerd en gediscussieerd werd over hoe het onderwerp besturen op hoofdlijnen aan te pakken.

Deze week heb ik ook het boek “Bouwen aan de delta” gelezen, waarin alle inzendingen voor de Prof. Dr. Ir. J.F. Agemaprijs 2015 werden toegelicht. Een lezenswaardig inspirerend boek. Met mooie voorbeelden hoe er op tal van plekken in vooral Nederland, maar ook in de rest van de wereld door Nederlanders en Nederlandse bedrijven gewerkt wordt aan vaak multifunctionele waterbouwkundige werken.

Louis van der Kallen     

 


(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 37: ACTIE

 

| 02-03-2016 | 15.25 uur |


 


(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 37: ACTIE

 

northern pike world record biggest fishOp www.overheid.nl onder officiële bekendmakingen is te vinden: “Ontwerpbeschikking Natuurbeschermingswet 1998, Vereniging van Beroepsvissers op het Volkerak-Zoommeer in Natura 2000-gebied Krammer-Volkerak. Onderwerp: Omgevingsdienst Haaglanden maakt namens Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland bekend dat het voornemen bestaat om vergunning te verlenen aan Vereniging van Beroepsvissers op het Volkerak-Zoommeer voor het uitoefenen van beroepsvisserij in het Natura 2000-gebied Krammer-Volkerak tot 1 januari 2021.”

Als deze vergunning verleend wordt krijgt de beroepsvisserij toestemming te vissen in een Natura 2000 gebied. Dat komt mij vreemd voor. Ik verkeerde in de veronderstelling dat dit voor de natuur beschermde gebieden waren. Ook de sportvisserij roept op tot actie

Wat is de reden om voor deze vorm van natuur aantasting te kiezen? De economische waarde van de beroepsvisserij op het Volkerak/Zoommeer is gering ten opzichte van de economische waarde van de sportvisserij. Veel watersporters bezoeken de havens rond het Volkerak/Zoommeer vanwege de geweldige waarde die deze wateren hebben voor de sportvisserij. Nu lijkt het er op, terwijl de financiering van de verzilting nog niet rond is, er met leegvissen wordt begonnen waarmee de natuur en de sportvisserij grote schade wordt toegebracht en daarmee de huidige verdiencapaciteit van de recreatie verder wordt ondermijnd. 

Voor Ons Water is helder: de onnodige verspilling van geld en de vernietiging van de mooie natuur kan nog voorkomen worden. Stop de verzilting. Teken de petitie via https://www.petities24.com/

Chris Ooms      

 


OVER WATER – 30: GRAVERS IN DIJKEN EN OEVERS

 

| 27-02-2016 | 13.45 uur |


 


GRAVERS IN DIJKEN EN OEVERS

800px-Procambarus_clarkii_01

Procambarus clarkii, de rode Amerikaanse rivierkreeft

Als waterschapsbestuurder volg ik al jaren de vakliteratuur als het gaat om de bedreigers van onze dijken en oevers. Van muskusratten en beverratten weten we al heel lang dat ze een bedreiging zijn voor onze dijken en deze overlastdieren worden dan ook al jaren door de muskusrattenbestrijders van onze waterschappen bestreden. Steeds vaker blijken ook de bevers ons als dijk- en oeverbeheerders voor problemen te stellen. Deze dieren zijn beschermd en een paradepaardje van ons en van de natuurliefhebbers dus we proberen met respect voor hen en hun biotoop de dijken en oevers op orde te houden. Ook mollen zijn, zeker na een zachte winter, een probleemsoort die zo nu en dan schade veroorzaakt aan dijken en oevers.

Recent kwam ik op H2O-online een artikel tegen van weer een nieuwe loot: (exotische) rivierkreeften. Een lezenswaardig en verontrustend artikel. Voor het werkgebied van Brabantse Delta zijn een drietal soorten van belang:

  • Pacifastacus leniusculus, de Californische rivierkreeft, waargenomen rond Tilburg,
  • Procambarus clarkii, de rode Amerikaanse rivierkreeft waargenomen rond Breda en Tilburg en
  • Orconectes limosus, gevlekte Amerikaanse rivierkreeft die ook in ons het werkgebied is waargenomen (zoals aangegeven in afbeelding 2 van het artikel).

Op basis van Nederlandse waarnemingen is graafgedrag bekend van twee van de drie hier bovenvermelde soorten. Te weten: de rode en gevlekte Amerikaanse rivierkreeft. Zij maken gangenstelsels in de oevers. Het gegraaf zorgt voor extra baggeraanwas en ondermijnt waterkeringen en oevers. Het wordt tijd dat deze beestjes op de menukaart komen van ons mensen en van liefhebbers van kreeftenvlees in de natuur. Anders gaan ze, als hun verspreiding door gaat, uiteindelijk voor meer werk en kosten voor de waterschappen zorgen. 

24 februari
In de middag de presentatie van de film over de (oud)bewoners van de Overdiepse Polder. De bijeenkomst was een soort van afsluitende bijeenkomst, waarin centraal stond een meer dan een uur durende film/documentaire waarin (oud)bewoners van de Overdiepse Polder terug kijken op de periode van het project. Ze gaven onverbloemd en met een lach en een traan hun mening over hoe zaken waren gelopen, hoe het beter/anders had gekund en wat de gevolgen zijn van het project op hun onderlinge relaties. Het project heeft meer veiligheid opgeleverd voor circa 4 miljoen mensen en een bijdrage geleverd aan de toekomst van een aantal gezinnen en bedrijven en ook een landschap opgeleverd dat in de toekomst gewaardeerd zal gaan worden. Maar de gevolgen op de onderlinge relaties zijn soms groter dan door bestuurders gerealiseerd wordt. Ik hoop dat de film, en hoe de bewoners die aan het woord kwamen hun pijn en vreugde lieten zien, behulpzaam kan zijn om de ontstane kloven tussen mensen weer te helen.

In de avond de waterschapskring voor agrariërs in de werkplaats te Raamsdonksveer. Deze bijeenkomst stond in het teken van samenwerken, betrokkenheid en van elkaar leren en weten wat er speelt in West-Brabant. Tijdens de Waterschapskringen wil het dagelijks bestuur van waterschap Brabantse Delta graag van gedachten wisselen over ontwikkelingen die voor de ingelanden en bedrijven van belang kunnen zijn en hoe het waterschap daarin ondersteunend kan zijn. Ik mocht er vele vragen beantwoorden.

25 februari
Het bestuurlijk overleg van werkeenheid 4 waarin  wethouders van de gemeenten Werkendam, Woudrichem, Aalburg, Oosterhout, Geertruidenberg en Drimmelen samen met de twee DB leden van de waterschappen Brabantse Delta en Rivierenland het programma bespreken en vaststellen voor 2016. Van de vele op te pakken onderwerpen, ben ik vooral blij met het ontwikkelen van een visie op klimaatadaptatie. Een visie die straks vast ook gebruikt kan gaan worden in andere werkeenheden. De lokatie Biesbosch Museum Eiland en de directie omgeving vond ik inspirerend. Een locatie die een bezoek meer dan waard is, zie onderstaande foto’s.

Louis van der Kallen

biesbosch 01 biesbosch 02 biesbosch 03 biesbosch 04 biesbosch 05 biesbosch 06

 


OVER WATER – 29

 

| 20-02-2016 | 02.00 uur |


 

15 februari
Om 10.00 uur een bestuurlijk overleg met wethouder Harry van de Ven van de gemeente Goirle over het waterschapsproject ‘inhaalslag Keur en oneigenlijk grondgebruik’.  

16 februari
In de morgen eerst een bijeenkomst ter voorbereiding van de waterkringbijeenkomsten die komende week gehouden worden. Dat zijn bijeenkomsten waar ingelanden (inwoners en bedrijven in het werkgebied van het waterschap) in discussie kunnen gaan met ambtenaren en bestuurders.

Daarna de vergadering van het Dagelijks Bestuur met op de agenda onder andere: het Delta programma zoetwater, de kadernota, de aanpak ruimtelijke adaptatie, burgerparticipatie bij de verbetering van de regionale keringen en de voorbereiding van diverse commissies van de Unie van Waterschappen.

17 februari
In de middag een telefonisch overleg met wethouder Berend de Vries over de regionale energie strategie-initiatieven die gestart worden in de regio hart van Brabant.

In de avond de AB vergadering met onder andere de agendapunten: de actualisatie van de communicatievisie (waarbij het AB oordeelvormend met elkaar in debat ging), het projectplan ‘EVZ Dorpswaterloop te Alphen’, het uitvoeringskrediet voor het hoogwaterbeschermings-programma 2016 en een aanvullend uitvoeringskrediet voor een project in de Noordpolder bij Ossendrecht. Als mededeling stond “Resultaten heroriëntatie archiefbeheer” ook op de agenda. Ik mocht de complimenten voor dit project en de bezuiniging (1,48 miljoen in de komende tien jaar) in ontvangst nemen. Die complimenten komen ook Jan Slenders toe, mijn vervanger in de periode maart 2014/juni 2015.  

18 februari
In de middag de ingebruikname archiefbewaarplaats Hof van Bouvigne met als spreker Gerard Rooijakkers die in 2008 in opdracht van het waterschap betrokken is geweest bij de ontwikkeling van de Natte Canon. Hij houdt een korte lezing met de titel “Weggooien en bewaren”. Het was een boeiend en leerzaam betoog over de archiefwet en de redenen voor het bestaan van deze wet. Ik zelf mocht de openingshandeling verrichten: het onthullen van een archiefstuk uit 1588 waarin, net als nu, de burgers klagen over de hoge waterschapslasten waarvoor zij gesteld staan. Zoals wel vaker: er is weinig nieuws onder de zon.

19 februari
IMG_0342Ik ben deze dag weer naar de PAL lezing geweest in het Provinciehuis van Zuid-Holland. In de statenzaal van Zuid-Holland direct achter de mooie deuren (zie foto) heb ik onderhand een vaste plek. Dirk Sijmons gaf een lezing over “Het energielandschap van de toekomst”. Het energieakkoord van Parijs zal nog al wat gaan betekenen voor de landschappen in ons land en de rest van de wereld. Hoewel de woorden landschap en ruimte niet voorkomen in het energieakkoord, zal het in de praktijk van zowel de provinciale als de lokale overheden het gebruik van de ruimte zijn waar het omgaat. Want de zonnecollectoren en de windturbines zullen ergens moeten komen om de enorme doelstelling van CO2 reductie te halen. Nu neemt de concentratie van CO2 in de lucht jaarlijks met 2 p.p.m. toe en de rekenmodellen zeggen dat, om beneden de 2 graden temperatuurstijging te blijven, we snel tot reductie van de uitstoot moeten komen. Wat mij opviel in de lezing was een uitsprak die laat zien hoe hard het gaat. Volgens Dirk Sijmons hebben we de laatste 400 jaar net zoveel koolstof verbrandt en in de lucht gebracht als de natuur in 400 miljoen jaar in de bodem heeft achtergelaten. Dat laat zien hoe absurd en onverantwoord wij mensen met de rijkdom die de natuur in de loop der jaren heeft opgebouwd omgaan. Je reinste roofbouw!

Louis van der Kallen

 


OVER WATER – 28: RAPPORT “EEN BEETJE NAT”

 

| 13-02-2016 | 10.45 uur |


 

rioleringTessy van de Linde, Tamanna Wahdat en Almedina Zuljko hebben op mijn verzoek en met mijn medewerking, in het kader van hun studie aan de ‎Juridische Hogeschool Avans – Fontys, de afgelopen maanden een onderzoek uitgevoerd naar de voorwaarden waaronder de gemeenteraad van Loon op Zand een gebod tot afkoppeling van de gemeentelijke vuilwater riolering mag opnemen in een gemeentelijke verordening. Het rapport “een-beetje-nat” is recent verschenen. Ik ben er blij mee en ik denk dat menige gemeente hier iets aan kan hebben bij het nader uitwerken en vormgeven van het gemeentelijk waterbeleid in het kader van klimaatadaptatie en het aanpakken van hittestress. Ik bedank de dames voor hun kwalitatieve inzet en de manier waarop ze zich gestort hebben op een voor velen misschien saai onderwerp, maar waaraan een groot maatschappelijk belang verbonden is. 

10 februari
In de middag een portefeuillehouderoverleg over het dijkverbeteringsproject Geertruidenberg/Amertak.

11 februari
Met de partijleider van West-Brabant Waterbreed gesproken over het waterschap en een aantal locaties bezocht die qua waterbeheer naar zijn mening aandacht behoeven.

12 februari
Vandaag de Unie commissie Waterkeringen (CWK) in Amersfoort met agendapunten zoals:

  • Het beoordelingsinstrumentarium voor de veiligheidsbeoordeling van de primaire waterkeringen
  • De samenwerking bij de beoordeling van de primaire waterkeringen
  • Het plan van aanpak 2e planronde richtlijn overstromingsrisico’s
  • De nationale omgevingsagenda
  • En de strategische onderwerpen voor de CWK 2016.

Een technische, maar leerzame vergadering. 

Louis van der Kallen

 


OVER WATER – 27: RIONED SYMPOSIUM 2016

 

| 06-02-2016 | 09.50 uur |


 

2 februari
In de morgen DB met onder andere een thema sessie over de aanpak watergebiedsprogrammering en de KRW-watersysteemanalyses, alsmede de agendapunten: de actualisatie van de communicatievisie en de adviesnota over het project “Sloten, oevers en dijken op orde”.

In de middag het bestuurlijk overleg met wethouders van de gemeenten  Gilze-Rijen, Baarle-Nassau en Alphen/Chaam over het waterschapsproject ‘inhaalslag Keur en oneigenlijk grondgebruik’ in het gemeentehuis van Baarle-Nassau.

3 februari
In de morgen een telefonische vergadering over de scoop van het dijkverbeteringsproject Geertruidenberg/Amertak.

In de middag een bijeenkomst van de werkeenheid Hart van Brabant te Tilburg met als agendapunten onder andere een evaluatie van de uitgevoerde projecten in 2015 en het programma voor 2016. Waar ik trots op ben is dat in deze werkeenheid voorlopig een drietal gemeenten met behulp van het waterschap Brabantse Delta op het vlak van maaien en baggeren gezamenlijk een bestek hebben opgesteld en aanbesteed. Dit is een stap verder in de onderlinge samenwerking dan het nationaal bestuursakkoord beoogde. Een dik compliment voor die gemeenten. Hopelijk gaan in 2016 meer gemeenten meedoen. De besparingen tellen weliswaar niet mee in de te halen prestaties in het kader van het nationaal bestuurakkoord, maar tellen wel lekker aan. Wat ook leuk is, als het gaat om de aanpak van de kwetsbaarheid, is dat de werkeenheid Meierij van het waterschap de Dommel hierbij betrokken is. Ook dit is een blijk van de verdergaande ambities van de werkeenheid Hart van Brabant en de wil echt samen te werken waar het kan.

In de avond een thema AB over duurzaam financieel beheer en de op te stellen kadernota.

4 februari
neo luddietHet Rioned symposium bezocht in Utrecht. Het symposium begon voor mij pas goed met de lezing van Prof. Dr. Wim de Ridder. Een voor mij inspirerend verhaal met veel punten van herkenning. Hij schetste op basis van een aantal uitspraken van leiders van grote ondernemingen een aantal te verwachten ontwikkelingen, zoals over de zelfrijdende auto’s, waarvan Google zegt: “We gaan door tot dat er 90 % minder auto-ongelukken zijn”. Dan kwam de vraag op: “mogen we in 2025 nog wel zelf autorijden?”, als wij mensen de risicofactor zijn. 
Op de dag dat Shell haar cijfers bekend maakte en stelde dat in deze eeuw fossiele brandstoffen de energiebron voor het gemotoriseerd verkeer zouden blijven, stelt de CEO van Tesla dat de komende jaren de ontwikkeling van batterijen een bereik van 1500 kilometer mogelijk gaan maken. De Ridder stelde ook dat de algoritmes van de computers geen ethiek kennen en dat de weerstand van de oude verdienmodellen van de grote ondernemingen niet zal baten. Wanneer komt voor de Shell’s van deze wereld het ‘Kodak moment‘?  
De wet van Moore blijkt al bijna 50 jaar mee te gaan. Computers worden alsmaar sneller. De maatschappij kraakt en steeds vaker komt de vraag boven:  kan de mens wel mee in dit tempo van de technologische ontwikkeling? Steeds meer mensen roepen om een moratorium op technologische ontwikkelingen, omdat voor velen de ontwikkelingen te snel gaan en deze een groot effect hebben op de samenleving. Natuurlijk is het een onmogelijkheid om de technologische ontwikkelingen stil te leggen. Maar het laat wel zien dat het de samenleving bezig houdt. Met name de onderklasse leidt er onder, volgens Wim de Ridder. Toen ik verwees naar de Luddieten bevestigde hij de vele overeenkomsten tussen de eerste industriële revolutie en de vierde die nu aan de gang is.

Daarna heb ik een privébezoek gebracht aan de gemeente Oostzaan, waar ik het natuurgebied Het Twiske bezocht. Een prachtig veenweide gebied met veel water dat een bezoek zeker waard is. Ook op deze winterdag is het daar goed wandelen of fietsen.

Louis van der Kallen

 


OVER WATER – 26: ASSET MANAGEMENT

 

| 30-01-2016 | 12.00 uur |


 

26 januari
lefIn de middag een “Expertmeeting Assetmanagement” bijgewoond in het LEF Future Center van Rijkswaterstaat in Utrecht. De bijeenkomst werd georganiseerd door het Bouw Regie Netwerk. Dit soort bijeenkomsten zijn gericht op kennis delen. Er waren een aantal presentaties. Vooral de presentatie door een medewerker van Enexis maakte op mij een grote indruk. Het doel van assetmanagement is het vinden van het onderhoud/investeringoptimum waar tussen betaalbaarheid, betrouwbaarheid en veiligheid een balans gevonden moet worden. Als het goed gebeurt, kan dat tot behoorlijke besparingen en/of kwaliteitsverbeteringen leiden. Wel vergt het een omgaan met dilemma’s. Welk risico op welke gebeurtenis is aanvaardbaar. Feitelijk maakt de wetgever ook dat soort afwegingen als de norm wordt vastgesteld voor de veiligheid tegen overstromingen. Daar waar meer mensen wonen of meer kapitaal geïnvesteerd is, is de vastgestelde minimale veiligheidsnorm hoger. De Randstad kent nu een bijna 8 maal hogere veiligheidsnorm dan het Rivierengebied en een circa 40 maal hogere norm dan de Limburgse polders langs de Maas. 

Voor een politicus/bestuurder zitten er wel wat haken en ogen aan de discussie over assetmanagement. Wordt er een mooie bezuiniging gerealiseerd, dan is de portefeuillehouder financiën de gevierde man. Blijkt echter na jaren dat de risico’s te optimistisch te zijn ingeschat, dan is de bestuurder die over dat bedrijfsonderdeel gaat de sigaar en krijgt dan prompt de Zwarte Piet. 

27 januari
Om 9.00 uur op het stadskantoor van Breda De bestuurlijke begeleidingsgroep van de Samenwerking Water West-Brabant (SWWB). Samenwerken tussen waterschap en gemeenten is niet altijd even makkelijk. De uitwerking van een gezamenlijk investeringsprogramma blijft lastig. Is het nieuw? Zijn de ambities al niet hoog genoeg? Als er meer bezuinigd kan worden of de kwaliteit met dezelfde euro’s verbetert, is het waterschap er klaar voor. Gemeenten lijken soms moeite te hebben om lopende de rit voor hun gevoel nieuwe ambities te formuleren. Voor de waterschapbestuurders was het helder: het is niet nieuw en waar kansen liggen moeten we die onverwijld oppakken. Het moet en kan immers beter en goedkoper. Het is moeilijk om bij samenwerken ook de agenda van een ander te zien, laat staan de gemeenteraad er aan te laten wennen dat als een andere gemeente er beter van wordt, het ook een gezamenlijke winst is.

Begin van de middag een evaluatie van het voorgaande overleg met een beleidsambtenaar.

fort altenaDaarna naar fort Altena voor een bijeenkomst van het Biesbosch streeknetwerk met een inspirerend verhaal van de directeur van het Biesbosch Museum.

In de avond een AB vergadering met als belangrijkste agendapunt de “aanpak blauwalgenoverlast 2016-2020”.

28 januari
Om 9.30 een gesprek met de Unie, commissie Aanpassing Belastingstelsel te Boxtel. Samen met andere AB leden werden er suggesties ingebracht om het huidige, voor velen ingewikkelde, belastingstelsel van de waterschappen rechtvaardiger en zo mogelijk eenvoudiger te maken.

Om 13.00 uur het overleg van het bestuurlijk trio van de Samenwerking aan Water in Midden en West-Brabant (werkeenheid 4) te Oosterhout. Over de gezamenlijke projecten voor 2016.

In de avond op verzoek van wethouder Gerard Bruijniks van Loon op Zand de raadsbijeenkomst over de op te stellen hemelwatervisie bijgewoond. De gemeente Loon op Zand verdient een vet compliment voor de manier waarop zij dit proces aanpakt en de wijze waarop zij haar burgers hier bij betrekt. De gemeente beseft terdege dat de aanpak van de twee jaar achter elkaar optredende wateroverlast door extreme buien alleen samen met haar burgers en ondernemers tot een succes is te maken. Ook de ZLTO was uitgenodigd en leverde ook een bijdrage aan de discussie.

29 januari
Om 10.00 uur een bestuurlijk overleg met wethouder Ad van Beek van de gemeente Dongen over het waterschapsproject ‘inhaalslag Keur en oneigenlijk grondgebruik’.  

Louis van der Kallen

 


(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 36: MAAK VAN VOLKERAK-ZOOMMEER GEEN PROBLEEMGEBIED

 

| 26-01-2016 | 09.30 uur |


 

 

blauwalgMilieuomstandigheden die naar het gevoel van de mens een negatieve wending nemen, krijgen vaak het etiket ‘waterkwaliteitsprobleem’. Zo constateerde men blauwalgenbloei in een periode van de zomer op het Volkerak-Zoommeer (VZM). Voor ons onaantrekkelijk en het geeft overlast. Objectivering van de ontstane situatie is volgens ir. W. Lases een eerste vereiste, voordat men besluit tot maatregelen. Bezint eer ge begint.  

Een milieuomslag kenmerkt zich door tijdelijke explosieve groei van enkele organismen.  De kunst is geduld te hebben met de natuur en er zoveel mogelijk van af te blijven. Het VZM heeft in de enkele decennia van haar bestaan een hoge mate van stabiliteit bereikt. In het meer is de blauwalgenbloei de laatste tien jaar sterk afgenomen, tezamen met het chlorofylgehalte, de voedingsbodem voor blauwalgen. Wat men een waterkwaliteitsprobleem noemde, was in wezen een ecologische eruptie. De biodiversiteit is inmiddels groot en ontwikkelt zich verder. Natuurliefhebbers kijken er hun ogen uit.

Problematisch beleid
Verzilten is nog altijd het beleidsvoornemen. Deze aanslag op het milieu zal massale sterfte veroorzaken van de nu rijkelijk aanwezige zoetwaterorganismen. Het afstervend ecosysteem maakt vervolgens een explosie van maritieme blauwalgen mogelijk. Blauwalgen kunnen daarom geen reden zijn voor het beleid van drastische maatregelen zoals algehele verzilting en de introductie van beperkt getij via een gat in de Brouwersdam.

Destructieve zoetwaterbesparing
Dan resteert de stelling, dat men met verzilting zoet water zou besparen en dat er op termijn te weinig zoet water zou zijn om aan het afgesproken criterium van maximaal 450 mg Cl’/l te voldoen.

Men vergeet dat er vóór de aanleg van de delta-infrastructuur veel meer zoet water van de grote rivieren ten goede kwam aan de Zeeuwse wateren, waardoor er een grote schakering aan lagere zoutgehaltes was, van belang voor het grondwater en de zoetwaterhuishouding op de eilanden. Men vergeet dat men aan het potverteren gaat van een gemengde overgangslaag in de bodem, die een buffer vormt tegen een te snelle verzilting. Men rekent zich ten onrechte rijk en waarvoor? Voor een schijntje meer zoet water voor Midden en West Nederland? Tevens wordt door een zout VZM een toekomstig zoet Grevelingenmeer onmogelijk. Het benodigde zoete water om het VZM zoet te houden is er wel degelijk. Men verlaat nu zonder noodzaak een zoetwaterzone en brengt bewust verzilting verder het land in. Het gebrek aan zoet water wordt hierdoor op den duur alleen maar nijpender en van effectieve besparing is dan ook geen sprake. Zo creëren we zelf het probleem van waterschaarste.

Planvorming in alle haast doorgedrukt
Met het Manifest Waterpoort en met het lobbyen voor een getijdencentrale in de Brouwersdam lag er binnen de kortste keren een rijksstructuurvisie voor de regio. Deze kwam nog sneller tot stand dan het discutabele Uitvoeringsprogramma Zuidwestelijke Delta. Participatie en inspraak bleken een wassen neus zodra deze niet in lijn met de plannen lagen. Er spelen tal van belangen zoals het verpachten van percelen voor schelpdierteelt, besparingen bij de Krammersluizen en aanleg en exploitatie van jachthavens. Dit alles gaat ten koste van West-Brabant, de natuur en de zoetwatervoorziening. Nu worden nog alleen de projecten Flakkeese Spuisluis en Roode Vaart gerealiseerd. Of de verzilting er ooit komt is onzeker, want de financiering is lang niet rond.

Momenteel wordt het VZM gereed gemaakt voor noodopvang van rivierwater om voorlopig de waterveiligheid van de Drechtsteden wat te vergroten. Met verzilting zou men een herhalend en fors probleem scheppen. Elke berging van zoet water op een zout milieu leidt tot een ecologische ramp.

Kritiek op de hype van zilte plannen
Een bres met centrale in de Brouwersdam en verzilting van het VZM zijn vooral voor de (internationale) bühne en zetten geen zoden aan de dijk. Het blijven nu eenmaal averechtse acties. Er komt steeds meer ongezouten kritiek op het binnenhalen van de zee. Verzilting voorkomen is altijd een betere strategie, dan achteraf proberen om deze weer teniet te doen. In kringen van biologen is de noodzaak van een zout VZM inmiddels omstreden en worden de toenemende en blijvende negatieve gevolgen van verzilting steeds meer onderkend. Vlaanderen wenst het ook niet. Aanvankelijke voorstanders raken overtuigd van het feit dat verzilting weinig goeds kan brengen.

Hou het milieu gezond
Gelukkig blijkt het Volkerak-Zoommeer vrij probleemloos. Regionale milieugroepen, waterschapspartijen, politiek, agrarische belangen, beroepsvissers en ideële organisaties streven er naar duurzaamheid, kwaliteit en het tegengaan van verzilting. Het einde van de dreiging door korte termijn maatregelen en ondoordachte planvorming moet dan ook in zicht komen. Maak geen problemen waar ze niet zijn.

Ir. Wil Lases

 


OVER WATER – 25

 

| 23-01-2016 | 09.30 uur |


 

15 januari
In de middag een extra AB met als enig agendapunt het mandaat aan het DB tot herstructurering van de leningenportefeuille van het waterschap. Het gevolg: een forse besparing op de rentekosten in de komende jaren.

18 januari
In de morgen een bestuurlijk overleg met wethouder Gerard Bruijniks van de gemeente Loon op Zand over het waterschapsproject ‘inhaalslag Keur en oneigenlijk grondgebruik’.           

Aan het eind van de middag een bestuurlijk overleg over de het project Westelijke Langstraat met gedeputeerde van den Hout, wethouder mevr. Keijzers-Verschelling van Waalwijk en de heer de Wit, het hoofd van Staatbosbeheer in Noord-Brabant. Hernieuwde afspraken zijn gemaakt om de realisatie van het ruim 600 hectare groot natuurgebied weer actief op te pakken. Hierbij komt de focus te liggen op het realiseren van het gebied per peilvak.         

19 januari
In de morgen DB vergadering met een presentatie en discussie over duurzaam financieel beleid. En besluiten over o.a. het projectplan EVZ Dorpswaterloop te Alphen, de intentieovereenkomst Deltaplatform, een uitvoeringskrediet voor het baggeren van het Mark-Vlietsysteem, een aantal stukken over de nieuwe haven van Waalwijk en een mededeling over de resultaten van de heroriëntatie archiefbeheer. De heroriëntatie was één van de kernpunten van mijn vorige bestuursperiode (gestart in februari 2012) wat door Jan Slenders verder is afgemaakt en geresulteerd heeft in een forse besparing van 1.48 miljoen euro over de periode 2013 -2022.

In de middag een fors aantal afspraken met beleidsambtenaren over o.a. de wateropgave Loon op Zand,  de Westelijke Langstraat, cultuurhistorie en de dijkverbetering Geertruidenberg/Amertak (GEA). Ook een gesprek met collega heemraad Arie Bassa over de aanpak van werkeenheid 4, waarin ik ook de drie gemeenten in het werkgebied van het waterschap Rivierenland (Werkendam, Woudrichem en Wijk en Aalburg) onder mijn hoede heb. Ik mag, net als in de vorige periode, in dat werkgebied ook namens waterschap Rivierenland blijven optreden. Hierbij is mijn jarenlange ervaring als AB lid van het voormalige waterschap Alm & Biesbosch heel behulpzaam. Ik ken daardoor het gebied en de bestuurders goed.

20 januari
Al om negen uur een overleg op het stadskantoor van Tilburg met o.a. wethouder Mario Jacobs van Tilburg, wethouder Guus van der Put van Goirle en Guïljo van Nuland van Brabant Water over het beheer van een bosgebied.

water in de tuinDe middag doorgebracht bij een expertsessie ‘Water in de tuin’ waarbij ook uit de regio deskundigen en hoveniers aanwezig waren in het Natuurpodium Brabantse Wal. Op de bijeenkomst kon ik mijn kennis en ideeën, hoe het beter zou kunnen, goed kwijt. Ook de gemeentelijke deskundigen lieten zien dat het waterbewustzijn bij ambtenaren een keer ten goede aan het maken is. Ook mijn frustraties over het feit dat het al meer dan 40 jaar verwaarlozen van dit thema een relevant aandeel heeft in het ontstaan van de soms optredende wateroverlast, de toename van de hittestress in stedelijk gebied en de verschralende biodiversiteit en achteruitgang van vogel en vleermuis aantallen vond weerklank. Hopelijk wordt de ingebrachte kennis van een ieder en zeker ook van de hoveniers gebruikt om tot een ander beleid bij gemeenten en huisvesters te komen.

21 januari
In de avond de fractievergadering van Ons Water/Waterbreed. Hierbij konden, buiten het doorspreken van de AB agenda, ook de aandacht vragende thema’s voor toekomst ruim aanbod komen.

Louis van der Kallen

 


(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 35: ACTUALITEITEN

 

| 16-01-2016 | 10.30 uur |


 

(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 35: ACTUALITEITEN

 

krammersluizen

Krammersluizen

In de nota van antwoord inspraak op het Nationaal Waterplan 2016 – 2021 (NWP) zijn een aantal zaken te vinden die een relatie hebben met de voorgenomen verzilting van het Volkerak-Zoommeer. Het waterschap Brabantse Delta vroeg in haar zienswijze aandacht voor het behoud van vismigratie bij realisatie van de zogeheten ‘zoutmitigerende maatregelen’ bij de West-Brabantse sluizen (bij Benedensas en Dintelsas) ingeval van een zout Volkerak-Zoommeer. En om deze maarregelen expliciet op te nemen in het beheer-ontwikkelplan-rijkswateren.

Deze zienswijze was ook ingediend bij beheer-ontwikkelplan-rijkswateren en in dat kader als volgt beantwoord: “Bij een zout Volkerak-Zoommeer zal, als gevolg van de extra aanvoer van zoet water om zoutindringing op het Mark-Dintel-Vliet stelsel te beperken, bij de West-Brabantse sluizen een enigszins brakke overgangssituatie ontstaan. In het voorziene zoet-zout scheidingssysteem in de sluizen, zal regelmatig via de openingen in de sluisdeuren zoetwater door de schutkolken stromen. Dat biedt kansen voor visintrek, zoals nu ook bij de Bathse Spuisluis en Bergse Diepsluis het geval is. Het opnemen van eisen met betrekking tot vismigratie gebeurt bij de benadering van de marktpartijen die uiteindelijk de maatregelen realiseren om het Volkerak-Zoommeer weer zout te maken, plus de hieraan gekoppelde beperking van zoutindringing op de aangelegen wateren. De opgave die Rijkswaterstaat heeft op het vlak van vismigratie is onderdeel van de kerntaak schoon en gezond water. Hiermee is geborgd dat de passeerbaarheid van kunstwerken door vissen behoren tot de eisen die worden gesteld aan de nog te realiseren maatregelen in het kader van het weer zout maken van het Volkerak-Zoommeer.” Of hiermede in de toekomst de vispasseerbaarheid werkelijk geborgd is zal blijken. Ons Water zal dit tegen die tijd zeker in de gaten houden.

Het waterschap Brabantse Delta ging er in haar zienswijze van uit dat “in de situatie van een zout Volkerak-Zoommeer passende maatregelen worden getroffen om het zoutlek bij de Krammersluizen, of de gevolgen ervan, afdoende tegen te gaan en stelt voor in het beheer-ontwikkelplan-rijkswateren  een referentie toe te voegen aan het Waterakkoord Volkerak-Zoommeer. In het kader van het Deltaprogramma is nader onderzoek aangekondigd naar de mogelijk nadelige consequenties voor de leveringszekerheid van verschillende regionale inlaatpunten bij een zout Volkerak-Zoommeer. En vraagt deze afspraak over te nemen in NWP2 en het beheer-ontwikkelplan-rijkswateren en eventuele noodzakelijk geachte mitigerende en/of compenserende maatregelen tijdig in beeld te brengen.”

De zienswijze was ook ingediend bij beheer-ontwikkelplan-rijkswateren en in dat kader als volgt beantwoord: “Zolang het Volkerak-Zoommeer zoet is, zal Rijkswaterstaat de afspraken nakomen over het chloridegehalte in het meer uit het waterakkoord Volkerak-Zoommeer. Dit wordt aan de betreffende tekst in het beheer-ontwikkelplan-rijkswateren toegevoegd. Hiervoor is onder meer groot onderhoud aan het zoet-zoutscheidingssysteem in het Krammersluizencomplex nodig. Dit is enige jaren uitgesteld in afwachting van een besluit over een zoet of zout Volkerak-Zoommeer. Hierdoor is er sprake van een groter lek van zout door deze sluizen. Dit wordt momenteel opgevangen door het meer extra te spoelen met water uit het Hollandsch Diep. Naast het herstel van het zoet-zoutscheidingssysteem op het Krammersluizencomplex (middels groot onderhoud aan het bestaande systeem of door vervanging met een innovatieve zoet-zoutscheiding) wordt onderzocht of het mogelijk is via extra doorspoeling van het meer voorafgaand aan het groeiseizoen, het zoutgehalte in het Volkerak-Zoommeer omlaag te brengen om zo een buffer te creëren tegen het oplopen van het zoutgehalte in de zomermaanden (‘winterspoelen’). Wanneer deze extra doorspoeling haalbaar is, zal die ook onderdeel uitmaken van het waterakkoord. Het betreffende onderzoek wordt uitgevoerd in het kader van het Deltaprogramma. Het Deltaprogramma maakt onderdeel uit van het NWP. Daarmee is de afspraak over het onderzoek dus al impliciet opgenomen in het NWP. Het onderzoek naar de leveringszekerheid wordt uitgevoerd in 2015. Het nieuwe beheer-ontwikkelplan-rijkswateren wordt 22 december 2015 vastgesteld en geldt voor de periode 2016 – 2021. Resultaten zullen worden meegenomen bij de besluitvorming over de Rijksstructuurvisie Grevelingen en Volkerak-Zoommeer. ” 

Voor Ons Water is vooral de volgende tekst van belang: “Naast het herstel van het zoet-zoutscheidingssysteem op het Krammersluizencomplex (middels groot onderhoud aan het bestaande systeem of door vervanging met een innovatieve zoet-zoutscheiding)”. Ons Water gaat er vanuit dat na afronding van het onderzoek (wat ons betreft uiterlijk in 2016) naar de zogenoemde innovatieve zoet-zoutscheiding het groot onderhoud aan deze scheiding direct gaat plaatsvinden. Voor Ons Water een blijvend punt van aandacht. 

Het Kabinet van de Vlaamse Minister Omgeving, natuur en landbouw vroeg in haar zienswijze Nederland, net zoals bij de tussentijdse herziening in 2014 van het Nationaal Waterplan 2009-2015, om de impact van het terug zout worden van het Volkerak-Zoommeer op de Schelde-Rijnverbinding en het Albertkanaal te onderzoeken en Vlaanderen in kennis te stellen van de resultaten.

De in de Nota vermelde reactie is: “Tijdens de planstudie Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer (2004 – 2012) zijn de effecten van een weer zout Volkerak-Zoommeer op de Westerschelde en Zeeschelde, de havendokken van Antwerpen en het Antwerps Kanaalpand onderzocht, gerapporteerd en besproken met de betrokken Vlaamse partijen. Bij het opstellen van het milieueffectrapport bij de rijksstructuurvisie zijn deze resultaten gebruikt (het ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer is bijlage bij het MER voor de rijksstructuurvisie). Het verloop van de zoutgradiënt in het Antwerps Kanaalpand tussen de havendokken en de Kreekraksluizen zal veranderen, als gevolg van de doorwerking van zout water uit het Zoommeer via de schutsluizen en het pompgemaal van het Kreekraksluizencomplex. Het zoutgehalte in de Antwerpse dokken wordt bepaald door het zoutgehalte van de Westerschelde en Zeeschelde ter plaatse van de grote zeesluizen. Wat aan zout water wordt gespuid of gelekt op het Antwerps Kanaalpand is bepalend voor het zoutgehalte direct ten zuiden van de Kreekraksluizen en het verloop van de zoutgradiënt richting de havendokken. In het ontwerp-MER Waterkwaliteit Volkerak-Zoommeer staat dit verloop beschreven in paragraaf 6.3.2. Hiervoor is gebruik gemaakt van een notitie van de toenmalige Waterdienst van Rijkswaterstaat, waarin het verloop van het chloridegehalte in het Antwerps Kanaalpand is weergegeven. De doorwerking van het weer zout maken van het Volkerak-Zoommeer met beperkt getij op de ScheldeRijnverbinding en het Albertkanaal zal bij het vervolgonderzoek tijdens de planuitwerking van de maatregelen van de rijksstructuurvisie Grevelingen Volkerak-Zoommeer worden betrokken. In de Werkgroep Onderzoek en Monitoring van de Vlaams Nederlandse Schelde Commissie (VNSC) zullen de onderwerpen worden geïnventariseerd, die in de fase van planuitwerking nader onderzoek vereisen naar de impact van een zout Volkerak-Zoommeer op de Vlaamse wateren, en deze zullen door Vlaanderen en Nederland gezamenlijk worden opgepakt.” Ons water zal met belangstelling kennisnemen van de eventuele resultaten en deze betrekken bij haar strijd tegen de verzilting van het Volkerak-Zoommeer.

LTO Nederland verzoekt om de ‘stresstest Zoetwater’ op te nemen in het NWP2. Participant maakt zich zorgen over de zoutintrusie op de Lek. Participant pleit voor een worst case scenario voor de verzilting van het Volkerak. De in de Nota vermelde reactie is: “De stresstest zoetwatervoorziening is in juni 2015 voltooid. Daarmee is invulling gegeven aan de genoemde toezegging. De resultaten van de stresstest Zoetwatervoorziening zullen worden opgenomen in het NWP2. Als er een knelpunt optreedt door zoutindringing op de Lek, dan kan dat effect met de huidig beschikbare waterstaatswerken worden beheerst. Wel zijn nadere uitwerking en afspraken vereist. Het Rijk werkt hieraan in het Deltaprogramma Zoetwater. Het adaptatiepad met zoetwatermaatregelen voor West Nederland benoemt voor de middellange en langere termijn mogelijkheden van zoutwerende maatregelen in een open Nieuwe Waterweg. De stresstest laat zien dat in het adaptatiepad Zoetwater voldoende maatregelen mogelijk zijn om de zoetwatervoorziening van het regionaal watersysteem op het huidige niveau te houden. Daarmee is duidelijk welke maatregelen in een worst case scenario kunnen worden ingezet. Volgens adaptief deltamanagement blijven de partijen in het Deltaprogramma volgen of en zo ja wanneer aanvullende maatregelen nodig zijn en daarnaast of de adaptatiepaden houdbaar zijn. Ook de participant zal daar vanzelfsprekend bij worden betrokken.”

Ons Water ondersteunt het verzoek voor de ontwikkeling van een worst case scenario. Dan pas komen echt de mogelijke risico’s in beeld die Zuid-West Nederland en Zuid-Holland lopen met de verzilting van het Volkerak-Zoommeer. Te makkelijk wordt uitgegaan van de aanvoer van voldoende zoet water via de grote rivieren. In het verleden is herhaaldelijk gebleken dat dit een te optimistische benadering is. De voorziene klimaatveranderingen laten zien dat zeer droge zomers vaker zullen voorkomen. Ons Water Zal dit blijven volgen.

Voor Ons Water is het helder: de onnodige verspilling van geld en de vernietiging van de mooie natuur kan nog voorkomen worden. Stop de verzilting. Teken de petitie via https://www.petities24.com

Chris Ooms