6 oktober In de morgen een portefeuillehouderoverleg over waterontwikkelingen in de gemeente Waalwijk, waaronder het havenuitbreidingsplan en wat dat kan betekenen voor de status van de dijken in dat gebied.
7 oktober Een dag vol bestuurlijke overleggen. In de morgen was het eerste overleg met wethouder Bruijniks in het spiksplinter nieuwe gemeentehuis Het Klavier, in de collegekamer met een raam in de binnenmuur dat zicht geeft in de raadszaal. Een veelheid van onderwerpen kwam aan de orde waaronder de wateroverlast op 27/28 juli 2014. Deze wateroverlast gaat de gemeente zelf, met medewerking en meedenken van het waterschap, in de toekomst proberen te voorkomen. En zeker met oog voor de klimaatverandering die steeds vaker tot extreme buien leidt. Met de wetenschap dat het hoogte profiel van de gemeente Loon op Zand betekent dat het regenwater bij een zware bui, deels over straat, stroomt naar het laagste punt (Gasthuisstraat, Sweensstraat, alsmede de omgeving Roestenbergstraat/Bevrijdingsweg), start de gemeente een onderzoek naar overloop/bergingsgebieden buiten het bebouwd gebied ten westen van de kern Kaatsheuvel. Het waterschap werkt graag mee om de mogelijkheden hier van te onderzoeken. Daarna een lunchbijeenkomst in het stadskantoor van Tilburg met wethouders van Tilburg en Goirle en de directie van Brabant Water over een voorstel tot een betere bescherming/verduurzaming van de drinkwaterwinning Gilzerbaan.
Later op de middag een bestuurlijk overleg met de gemeente Geertruidenberg met wethouder van Oort. Een agendapunt was: de inhaalslag handhaving keur onder andere het oneigenlijke grondgebruik. Hierbij zal worden bekeken of de gemeentelijke en waterschapsaanpak gecombineerd kan worden en wat in dit traject van elkaar geleerd kan worden. Ook kwam de voorgenomen dijkverbetering Amertak/Geertruidenberg aan de orde. Alsmede de blauwalg situatie in De Veste.
8 oktober Vandaag naar de dijkbezwijkproef Leendert de Boerspolder geweest in Roelofarendsveen. Een prachtige proef die de waterschappen veel gaat leren omtrent het gedrag van veendijken bij langdurige belasting en van het monitoren van dijken in het algemeen bij belasting. Tijdens de vaartocht naar de dijkproef waren er een aantal lezingen. Met als onderwerpen: stresstesten en de waarde voor keringbeheerders door Wouter ter Horst, de sterkte van veen in dijken op veen door Henk van Hemert, herinrichting Leendert de Boerspolder door Ben Blauw en veldproeven ter aanscherping van de kennis over waterkeringen – de mogelijkheden van destructief én niet-destructief onderzoek door André Koelewijn. Kortom een genieten van een vaartocht en kennis vergaren en dat alles grotendeels op een dek onder een bescheiden zonnetje (zie onderstaande foto’s).
In de avond de fractievergadering Van Ons Water/Waterbreed ter voorbereiding van de vergadering van het Algemeen Bestuur van komende week.
9/11 oktober Lezen van de stukken van de DB vergadering op 13 oktober.
(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 33: DE STAND VAN ZAKEN
Het Volkerak/Zoommeer haalt met regelmaat de media en blijft in de aandacht. Zo nu en dan zal via een bericht op deze website de stand van zaken in onze strijd tegen de verzilting belicht worden.
Op 22 september stond er in het AD een berichtje met de kop: “minder blauwalg door exotische mossel”. In het artikeltje wordt gesteld ‘dat de waterkwaliteit in het Volkerak-Zoommeer is verbeterd om dat de quaggamossel zorgt voor helderder water doordat hij graag plankton, bacteriën en afvaldeeltjes eet’.
Ook is op 25 september in de Steenbergse Courant een artikel verschenen met de kop: “Stads- en Dorpsraden willen weten hoe politiek erover denkt ‘Verzilting van Volkerak en Zoommeer heeft louter nadelige gevolgen voor Steenbergen'”. Hopelijk is het artikel voor de Steenbergse politiek reden de zaak nog eens goed te bespreken en te kijken wat zij kunnen doen om de landelijke politiek de zaak te laten heroverwegen.
Op 22 september heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die hen zelf op enig moment aan het denken moet zetten en er toe kan leiden het voornemen het Volkerak/Zoommeer te verzilten opnieuw te agenderen. De Tweede Kamer heeft besloten dat de kwaliteit van drinkwaterbronnen niet door verzilting achteruit mag gaan. De motie moet er voor zorgen dat verzilting van innamepunten voor drinkwaterproductie niet boven de norm mag komen. Het Tweede Kamerlid Geurts (CDA) wilde duidelijkheid voor de drinkwaterbedrijven met betrekking tot verzilting. De drinkwatervoorziening is in de deltabeslissing Zoetwater benoemd als cruciale functie die beschermd moet worden. De klimaatverandering en ingrepen in het watersysteem hebben effecten op de verzilting van de innamepunten voor de drinkwatervoorziening. Drinkwaterbedrijven moeten voor de juiste investeringsbeslissingen duidelijkheid hebben over de zoutconcentratie bij de innamepunten op de lange termijn. De aangenomen motie vraagt het kabinet dan ook om de voorspelde verzilting boven de wettelijke norm van 150 mg per liter bij innamepunten voor de drinkwatervoorziening aan de Lek, de Noord, de Nieuwe Maas, het Amsterdam-Rijnkanaal en het Lekkanaal te voorkomen. De motie van de Tweede Kamerleden Jacobi (PvdA) en Hachchi (D66) om richting te geven aan het Deltaplan Zoetwater en Waterkwaliteit is aangehouden. Hoewel de motie niet direct betrekking heeft op het Volkerak/Zoommeer laat het in algemene zin wel zien dat de aandacht voor de verziltingsproblematiek toeneemt.
Voor Ons Water en de BSD is het helder: de onnodige verspilling van geld en de vernietiging van de mooie natuur kan nog voorkomen worden. Stop de verzilting. Teken de petitie via https://www.petities24.com
24 september In de morgen twee portefeuillehouders overleggen. De eerste over de toekomst van het Biesbosch netwerk. De tweede over het havenuitbreidingsplan van Waalwijk en wat dat kan betekenen voor de status van de dijken in dat gebied.
In de avond een bijeenkomst met belanghebbenden (ondernemers/overheden/grondeigenaren) over de mogelijke koppelkansen bij het dijkverbeteringsproject Geertruidenberg/Amertak. Dit om te peilen of belanghebbenden mogelijkheden zien om gecombineerd met de dijkverbeteringen te komen tot economische/toeristische initiatieven of in de combinaties van functies in dat gebied. Leermoment was dat als je ondernemers uitnodigt omdat je voor bewoners in een latere fase, als de plannen meer concreter zijn, weer een informatieavond organiseert, je erop moet rekenen dat er toch bewoners komen. Die dan met enige argwaan de zaak bekijken.
25 september In de middag de Pal lezing. Dit keer over de implicaties van de Omgevingswet. De presentaties waren van Arjen Nijenhuis, plv. directeur Eenvoudig Beter en van Flip ten Cate van de Federatie Ruimtelijke Kwaliteit. Hoofdmoot van het verhaal was: minder regels, op weg naar meer vertrouwen. Het klonk ineens wat naïef zo midden in de VW crisis. Of anders gezegd: meer gezond verstand dan rechtszekerheid. Of zoals Flip ten Cate het verwoordde: van toelatingsplanologie naar uitnodigingsplanologie. De (ontwerp)wet kent een aantal voor waterschappen interessante artikelen die naar mijn gevoel de rol van waterbeheerders bij planologische ontwikkelingen moeten borgen.
26/27 september Voorbereiding DB vergadering. Een overvolle agenda kan wel 8 tot 12 uur leeswerk opleveren. Feitelijk verdeel ik het leeswerk over bijna een hele week, omdat ik het lezen van grote stukken op een Ipad niet echt aangenaam vind. Dan is het lezen van een mooi boekwerk als de eindrapportage “De veiligheid van Nederland in kaart” een stuk aangenamer. De rapportage geeft per dijkkring aan hoe veilig de bewoners er zijn en wat de zwakke plekken zijn die de komende decennia verbetering behoeven. Wat ik er ook uit oppikte was dat de nationale overheid in Nederland vroeger heel wat makkelijker was in het aanpassen van grenzen van gemeenten en provincies als dat logisch was. Toen rond 1900 de Bergse Maas werd gegraven, kwam het dorp Bern aan de Gelderse kant te liggen. Het Brabantse dorp met zijn omliggende poldertjes werd prompt Gelders en ging de dijkkring Nederhemert heten. Het zelfde overkwam het dorp Alem in de jaren dertig van de vorige eeuw. Maar ons mooie Brabant was niet altijd het slachtoffer. Bij de normalisering van de Maas kwam een klein gebied, wat tot de Gelderse gemeente Balgoij behoorde, aan de Brabantse kant te liggen en kreeg de betreffende dijkkring de mooie naam Keent. Maar daarna is dat streven naar bestuurlijke effectiviteit verdwenen. Zo hebben de delta werken aan de westkant van Noord-Brabant nog niet geleid tot de logische aanpassing. Wat mij nog steeds verbaast is bijvoorbeeld de bestuurlijke drukte rond het natuurgebied Markiezaten/Molenplaat. Twee provincies (Noord Brabant en Zeeland), twee waterschappen (Scheldestromen en Brabantse Delta) en drie gemeenten (Tholen, Bergen op Zoom en Reimerswaal) dragen verantwoordelijkheid voor dit natuurgebied, waar niemand woont.
28 september In de middag een soort brainstormsessie over de toekomst van het Biesbosch streeknetwerk. Dat werd gehouden in de Melk-drive te Genderen.
29 september ‘s-Ochtends een DB vergadering met onder andere een presentatie over medicijnresten, resistente bacteriën en drugsresten in onze RWZI’s (rioolwaterzuiveringsinstallaties) met voor mij een nieuw aandachtspunt. Door de combinatie van omstandigheden (warm water dat rijk is aan zuurstof en voedingsstoffen), medicijnresten en bacteriën zouden RWZI’s wel eens een belangrijke plaats kunnen zijn waar resistente bacteriën zich kunnen ontwikkelen. Dit dient zeker nader onderzocht te worden en vergt wat mij betreft bestuurlijke, wetenschappelijke en maatschappelijke aandacht. Want de oversterfte door resistente bacteriën is medisch een punt wat aandacht en aanpak vergt. Wat mij verbijsterde is dat bureaucratische/wettelijke problemen in de weg staan van onderzoek naar ‘verboden’ stoffen in rioolwater. Onderzoek naar ‘verboden’ stoffen zoals drugsresten is heel strikt gereglementeerd. En daardoor buitengewoon duur.
In de avond een vergadering met de werkgroep cultuur van het Algemeen Bestuur van het waterschap. Langzaam maar zeker ontwikkelen we voorstellen tot systeem/procedure wijzigingen voor het bestuur. De afronding komt dichterbij.
30 september Overdag de gehele dag doorgebracht op een plek waar ik, als Feyenoorder, normaal gesproken niet zou komen. Het PSV stadion! Wat mij wandelend door het bouwwerk nog het meeste opviel was, ondanks dat het veld baadde in het zonlicht, dat het veld toch verlicht werd door een rijdende installatie. Het zal vast een doel dienen, maar nat gras groeit ook uitstekend als natuurlijk zonlicht, op dat moment ruim voor handen, haar werk kan doen. Extra licht voegt op zo’n moment daar heel weinig aan toe. Het feit dat de provincie, die een milieuvriendelijk imago zegt na te streven, een ruimte had gehuurd was klaarblijkelijk voor de eigenaar (de gemeente Eindhoven) noch voor de belangrijkste huurder (PSV) aanleiding even dit schijnbaar overbodige energiegebruik te beperken, nu de zon gratis het gras deed groeien.
De bijeenkomst betrof een Bestuurlijke Ontwikkeldag over de bereikbaarheid van Zuid-Nederland in het bijzonder de ‘wenselijke’ ontwikkelingen van de Brabantcorridor (A58 vanaf de A16 bij Breda en A67 tot Venlo) en de A2. Mijn belangstelling richtte zich met name op het A58 stuk tot Tilburg dat ligt immers in het werkgebied van het waterschap Brabantse Delta en dan gericht op wat de ontwikkelingen kunnen betekenen voor het waterbeheer. Niet iedereen beseft dat de Brabantcorridor loopt van west naar oost en de beeksystemen in onze provincie afstromen van zuid naar noord. Dus iedere ingreep in de A58 kan effect hebben op deze beken. Feitelijk hadden alle inleiders, inclusief die van de BMF, geen enkel oog voor waterbelangen. Slechts één inleider memoreerde regenwater als middel om fijnstof af te voeren!!! Hoewel bijna alle inleiders en deelnemers aan de discussie in hun verhalen ‘leefbaarheid’ als term lieten vallen bleek bij de enkele nadere toelichting het steeds over beperking van overlast te gaan en niet over zoiets als het milieu of een natuurlijke leefomgeving. De aanwezig gemeentelijke bestuurders werden snel uit de ‘leefbaarheidsdroom’ gewekt.
VVD gedeputeerde Christophe van der Maat was helder: ‘bij de beperking van de (geluid) overlast hoefden de wethouders niet op de provincie te rekenen, hij zou geen geld steken in geluidschermen of verdiepte ligging’. Beperken van de overlast vond hij de taak van de gemeenten. Gedeputeerde Erik van Merrienboer van de PvdA sprak zijn collega niet tegen. Wat mij ook opviel was dat, in tegenstelling tot dit soort discussies in Zuid-Holland en Utrecht die ik de afgelopen jaren wel eens bijwoonde, hier de term landschapskwaliteit niet één keer viel. Jammer! Nu ben ik bang dat het mooie van Brabant niet die bescherming en aandacht krijgt die het verdient. Of mijn bijdrage aan de discussie enig positief gevolg zal krijgen, is wat ik voor de toekomst zal blijven volgen.
1 oktober In de morgen het Bestuurlijk Overleg werkeenheid Hart van Brabant met aansluitend een excursie naar de installatie Moerenburg van waterschap de Dommel. Dit keer was het een breed overleg met nu niet alleen de bestuurders van de betrokken gemeenten maar ook met het management en de ambtenaren, betrokken bij het beheer van de waterketen (riolen, gemalen en zuivering). De uitkomst was: we kunnen en moeten meer samenwerken zodat de toename van de kosten door de steeds hogere eisen beperkt worden. De excursie naar Moerenburg was een leuke ervaring. De lokatie is bij het waterschap nog steeds in gebruik, maar herbergt ook een industrieel monument. Het was de eerste Nederlands rioolwaterzuivering die in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw gebouwd werd. Voor mij een bezoek zeker waard.
2 oktober Bestuurlijk Overleg met de gemeente Oosterhout. De wethouders Marian Janse-Witte en Marcel Willemsen kwamen dit keer op bezoek op Bouvigne. Bij een dergelijk BO passeren op de agenda zaken als: de gemeentelijk en waterschapsontwikkelingen die relevant zijn voor de werkzaamheden in de gemeente Oosterhout, zoals de samenwerking in de waterketen, klimaatadaptatie, EVZ’s, en het dijkverbeteringproject Geertruidenberg/Amertak.
14 september In de middag een PHO (portefeuillehouderoverleg) ter voor bereiding van het bestuurlijk overleg met de gemeente Oosterhout.
15 september De morgen was geheel gevuld met de vergadering van het DB (dagelijks bestuur) waarin de voorbereiding van de diverse vergaderingen op Unie niveau een belangrijk onderdeel waren. Maar ook onderwerpen als: het projectplan Keenehaven 2 (een ecologische verbindingszone, EVZ), de legger oppervlaktewaterlichamen in de gemeente Halderberge, diverse uitvoeringskredieten en het projectplan zomerkade langs het Hollands Diep tussen Willemstad en Noordschans. In de avond een vergadering met de werkgroep cultuur van het Algemeen Bestuur van het waterschap. Langzaam maar zeker ontwikkelen we voorstellen tot systeem/procedurewijzigingen voor het bestuur.
16 september In de avond de vergadering van het AB (algemeen bestuur) met helaas geen onderwerpen uit mijn portefeuille op de agenda.
17 september De hele middag Hart van Brabant overleg met onder andere het ROV (regionaal overleg Hart van Brabant Ruimtelijke ordening en Volkshuisvesting & Economische Zaken, Recreatie en Toerisme). Mijn inbreng in dit soort overleg is vooral de rol om water in de ruimtelijke ordening bij de aanwezige wethouders in beeld te brengen en te kijken hoe gemeentelijke taken te combineren zijn met die van het waterschap.
18 september Weer eens naar Amersfoort naar de Commissie Waterkeringen van de Unie van Waterschappen met onderwerpen als o.a.: de toetsing primaire waterkeringen (dijken), het positionpaper MIRT (het Meerjarenprogramma Infrastructuur Ruimte en Transport), de nieuwe normeringen waterveiligheid en de prioriteringslijst programma 2017-2022. Dat laatste is voor ieder waterschap belangrijk omdat iedereen zijn dijkverbeteringsprogramma voor de jaren tot 2050 zo hoog mogelijk op de lijst wil hebben. Des te eerder zijn er de centen voor dat programma en des te eerder is de veiligheid in hun werkgebied zo optimaal mogelijk. Voor ons waterschap gaat het om de dijkverbeteringsprojecten: Geertruidenberg/Amertak, de Noordschans en een damwand Buitenpand Wilhelminakanaal (nabij Oosterhout).
21 september Twee PHO’s ter voorbereiding van de bestuurlijke overleggen met de gemeenten Loon op Zand en Geertruidenberg. Met op de agenda wat er op watergebied allemaal speelt bij deze gemeenten.
23 september In de morgen ben ik naar de nationale groendag bijeenkomst geweest. Ik kan er lopend naar toe. Het was in de Maagd en Bergen op Zoom. Een interessante spreker: Shyam Khandekar, afkomstig uit India maar al 40 jaar werkend en wonend en Nederland. De architect Khandekar liet met tal van voorbeelden zien hoe stedenbouw op tal van plaatsen in de wereld vorm wordt gegeven met als belangrijke elementen de combinatie met groen, water en landschapsarchitectuur. Voor de gelegenheid was ik in het groen gegaan. Maar groen bleek zeker geen mode kleur! Wat mij opviel was de totale afwezigheid van waterschappers. De voornaamste spreker noemde als voorbeelden, waar Nederland nog ambities lijkt te hebben als het gaat over kwaliteit, programma’s zoals Ruimte voor de Rivier (hij noemde de Overdiepse Polder en de ontwikkelingen in de rivier bij Nijmegen) en het nieuwe Hoogwater Beschermingsprogramma. Ook opvallend was dat op de uitgebreide lijst van sponsors de Unie van Waterschappen ontbrak. Het was puur een gemeentelijk feestje, omlijst met vele ingenieurs/architectenbureaus en adviesorganisaties. Ik was duidelijk een vreemde eend in de bijt! Ik was toch blij er geweest te zijn. Zo leer je toch iedere dag weer. In de middag de stuurgroep vergadering Overdiepse Polder. Bij afwezigheid van de gedeputeerde mocht ik de symbolische voorzittershamer hanteren. Het was leuk te zien dat in mijn afwezigheid er weinig veranderd was. De veelal afrondende besluiten werden in een goede sfeer afgehandeld. In de eerste helft van volgend jaar komen we in deze samenstelling nog éénmaal bij elkaar om het hele proces van dit prachtige project te evalueren en te kijken wat we bij de komende projecten anders en beter kunnen doen.
Het laatste portefeuillehouderoverleg over de oplevering op 9 september van de Overdiepse Polder en over de open dag op 12 september. De minister kan rekenen op een mooie ontvangst en de burgers kunnen op 12 september genieten van veel leuke en mooie activiteiten.
2 september Op de agenda voor de thema AB stond de kadernota 2016-2025. Er was een goede discussie en voor het eerst werden echte keuzen aan het AB voorgelegd. Het was vooral voor de nieuwe AB leden lastig om de merkwaardigheden van de kostentoedeling te begrijpen en wat dit voor beperkingen oplevert voor wie betaalt waarvoor en hoeveel? Welke categorie (ingezetenen, bedrijfgebouwd, ongebouwd, natuurterreinen) is de kostendrager van het systeembeheer (watergangen/dijken) of voor de waterkwaliteit (zuivering van afvalwater)?
Het viel mij op dat de zorgen over de schuldontwikkeling door vooral de grote investeringen in dijkverbeteringen door velen gedeeld werd. Er kwamen zelfs suggesties om na 2021, wanneer de tariefstijgingen af lijken te nemen, te kijken of de tariefstijgingen dan door kunnen gaan ten bate van de aflossing van schulden. Er was zeker een basis om eventuele meevallers niet te gebruiken voor tariefegalisatie, wat tot nu toe gebruikelijk is, maar te gebruiken voor het verminderen van de stijgende schulden.
4 september De jaarlijkse excursie van het AB. Dit keer werd de slibverbranding Moerdijk (SNB) bezocht. We kregen een uitvoerige presentatie over het bedrijf, waar het waterschap mede-eigenaar van is en een rondleiding door het bedrijf. Daarna werd in Drimmelen de lunch genoten en nader met elkaar kennisgemaakt. Na de terugreis naar Bouvigne hadden we een werkgroep cultuuroverleg. Dit keer met een vertegenwoordiging van het directieteam met als doel te komen tot voorstellen waardoor het AB meer betrokken wordt bij de beleidsvoorbereiding.
7 september Een portefeuillehouderoverleg over de verbreding van de A58 en de mogelijke gevolgen voor het waterbeheer in ons werkgebied. In de middag een brainstormsessie over vismigratie in het deltagebied, georganiseerd door de Adviesgroep Borm & Huijgens, met deelname van: Martin Kroes (vismigratiedeskundige), Sjoerd Beljaars (redacteur vistijdschrift Beet), Ger de Jonge (voorzitter algemene waterschapspartij), Cor Huijgens, Wil Borm en Clemens de Witte (alle drie van de adviesgroep) en Martin Boelaars. De discussie ging over de mogelijke alternatieven voor de vismigratie vanuit zee de rivieren op.
9 september De formele oplevering van het Ruimte voor de Rivier project Overdiepse Polder. In de morgen door de minister met veel officiële vertegenwoordigers, in de middag feestelijke oplevering met vooral de bewoners en de werkers aan het project. Een aantal mensen kregen uit handen van Hein van Stokkom (de secretaris/directeur van het waterschap Brabantse Delta) twee boeken over de realisering van het project uitgereikt. Ook ik behoorde, als bestuurlijke portefeuillehouder van het project, tot de gelukkigen. Vanaf het begin van de realisatie was ik er bij betrokken en heb in de afgelopen vijf jaar vele bezoekers mogen rondleiden en menig presentatie voor tal van nationale en internationale groepen mogen geven. Ze kwamen werkelijk overal vandaan. In de avond een vergadering met de werkgroep cultuur van het Algemeen Bestuur van het waterschap. Langzaam maar zeker ontwikkelen we voorstellen tot systeem/procedure wijzigingen voor het bestuur.
10 september In de vroege ochtend een overleg met Rob Sjoukes over de (bestuurlijke) belemmeringen om te komen tot innovatie bij het waterschap.Daarna een bestuurlijk overleg met belanghebbende overheden, betrokken bij de dijkversterking Geertruidenberg en Amertak. In de avond een fractieoverleg van Ons Water/ West-Brabant Waterbreed.
11 september Een aantal presentaties gevolgd in het waterschapshuis te Amersfoort over de afgelopen waterschapsverkiezingen. Leerzaam en met veel tips voor de volgende verkiezing in 2019, waaronder een presentatie door Aart Paardekooper van How About You. Zijn presentatie ging over de effectiviteit van het benaderen van doelgroepen. Kort en goed kwam zijn betoog er op neer: benader alleen de groepen die vermoedelijk gaan stemmen. Wijken met lage opkomstcijfers zou je dan moeten mijden en je energie moeten richten op die wijken met (relatief) hoge opkomstcijfers. Hij zal best gelijk hebben, maar ik vind toch dat het in een democratie ook moet gaan om het stimuleren van de opkomst en je dus wel ook energie moet stoppen in de wijken met lagere opkomst cijfers.
12 september De open dag in de Overdiepse Polder. Ik ben een uurtje geweest om toch vooral de medewerkers van ons waterschap te laten zien dat ik hun inzet waardeer. Er waren leuke/leerzame activiteiten georganiseerd waarbij ook de deelnemende bedrijven zich van hun beste en innoverende kant lieten zijn. Prachtig als overheden en burgers laten zien wat er met belastinggeld allemaal ten behoeve van de bescherming tegen overstromingen in ons land tot stand komt.
De tweede helft van juli en een groot deel van augustus is bij het waterschap het zomerreces. Bestuurlijk is dat een rustige tijd. Buiten een enkele bijeenkomst over de Overdiepse Polder is er bestuurlijk dan weinig te doen. Voor mij de tijd om vooral met stukken lezen de achterstand in te halen.
25 augustus De eerste DB vergadering na het reces. Deze stond in het tekenen van de kadernota (de voorbereiding van de begroting voor 2016 en het vormgeven van de in het bestuursakkoord geformuleerde doelstellingen). Hierbij is het belangrijk de tariefstijgingen te beperken en tegelijkertijd te komen tot een meer duurzaam financiële toekomst (beperken schuldenlast). Door de grote noodzakelijke en wettelijke investeringen om zowel de KRW als de dijkverbeteringen te realiseren is de druk op de tarieven en de toename van de schulden een continue punt van zorg en aandacht. Na het DB, een overleg over de projecten in de gemeente Oosterhout en een overleg over de aanpak van de dijkverbeteringen en alternatieven rond Geertruidenberg en de Amertak.
27 augustus De gehele dag een masterclass over de nieuwe normering van de waterveiligheid te Utrecht bijgewoond georganiseerd door de STOWA en Rijkswaterstaat. Met lezingen van: Matthijs Kok van het HKV Lijn in Water (advies/onderzoek bureau), Annemiek Roeling- Fauvel van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Leontien Barends van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard en van Erik Kraaij van het hoogwaterbeschermingsprogramma. Na een lange dag van lezingen en discussies toog ik naar huis met een heus bewijs dat ik aan de masterclass had deelgenomen. Ondertekend door de directeur van de STOWA en door de directeur Veiligheid en watergebruik RWS-Water, Verkeer en Leefomgeving. Ik ben deze dag weer een stuk wijzer geworden als het gaat over de nieuwe veiligheidsnormen en als het gaat over de bescherming tegen hoog water. Ik kan de masterclass aan de collega’s zeker aanbevelen.
Wierickerschans
28 augustus Het PAL symposium bijgewoond, georganiseerd door de Zuid-Hollandse Provinciale Adviescommissie voor de Leefomgevingskwaliteit. Dit keer stond het Groene Hart centraal. Het werd gehouden in het Fort Wierickerschans nabij Bodegraven. Het fort en de omgeving zijn al een bezoek waard. Er waren een viertal sprekers. Paul Langeweg (vereniging Deltametropool), Nico Pieterse (Planbureau voor de Leefomgeving), Chris Kalden (Stichting Groene Hart en Jan Zeeman van Zeeman textiel en Landal Greenparks Reeuwijkse Plassen.
Als waterschapsbestuurder en als gemeenteraadslid bezoek ik vaak dit soort symposia om te leren van de goede voorbeelden en denkwerelden van anderen. Ook van wat er gebeurt met en in het Groene Hart kan leerzaam zijn voor mijn functioneren als waterschapsbestuurder. Het meest leerzaam vond ik de lezing van Nico Pieterse, die inging op de bodemdaling in het Groene Hart, voor een belangrijk deel veroorzaakt door het waterbeheer (het eeuwenlang zorgen voor voldoende droge voeten). Pakweg de afgelopen duizend jaar is de bodem in delen van het Groene Hart met circa 5 meter gedaald. Voor de komende 35 jaar is de verwachting tot 90 centimeter (0,25 tot 3 centimeter per jaar). Dat leidde de afgelopen jaren tot stevige wateroverlast. Bijvoorbeeld in het dorp Kockengen waar de bodemdaling 3 á 4 centimeter per jaar is. Op termijn een haast onmogelijke opgave voor de waterschappen.
Zijn lezing was voornamelijk gebaseerd op het rapport “Het Groene Hart in Beeld” van het Planbureau voor de Leefomgeving waar Nico Pieterse een medeauteur van is. Wat op mij de meeste indruk maakte was de stijging van de kosten voor het beheer van het gebied veroorzaakt door de bodemdaling. De kosten voor: het verpompen, de stuwen, de nutsvoorzieningen, de keringen, de wegen, de huizen en rioleringen stijgen fors. Maar ook en vooral de kosten van de uitstoot van CO2, als deze in geld uitgedrukt zouden worden, zijn fors (tot € 28.000 per hectare tot het jaar 2100). Wat mij opviel in het debat over de toekomst van het gebied was dat niemand inging op de stijgende kosten. In mijn ogen maken die stijgende kosten het haast onmogelijk maken om als melkveebedrijf daar te blijven functioneren op een wijze die nu het landschap zo aantrekkelijk maakt. Kernopgave voor het gebied zal moeten worden het stoppen van de bodemdaling. Als dat niet gebeurt, is al het gepraat over de toekomst in termen van behoud van wat er is voor de (politieke) bühne. Dan zal blijken: na mij de zondvloed.
Soms is het ook lachen op z’n bijeenkomst. De ondernemer Jan Zeeman liet in een lezing, doorspekt met humor, zien wat zijn gedachten waren voor het gebied en het ondernemerschap in het algemeen. Als goede bijbelvaste protestant gaf hij het voorbeeld: Hij ‘kleedde de naakte, zij het tegen een kleine vergoeding’. Ook in het Groene Hart viel voor de ondernemer ook in de toekomst geld te verdienen!
30 augustus Vandaag naar de open dag geweest van het waterschap en naar de filmpremière van “Het water en de stad” een film van Marijke van der Putten. De film vertelde uitermate vriendelijk de geschiedenis van Breda en het water (de Mark). Het had van mij wel wat kritischer gemogen. De Heren van Breda en hun rechtsopvolgers, de vroede vaderen, waren tot voor kort niet zo betrokken bij de Mark en de kwaliteiten van haar wateren. Noch waren ze van het meebetalen aan het bevaarbaar houden van de Mark of het verdedigen tegen het water dat soms vanuit zee de stad bedreigde. Maar de film is zeker het bekijken waard.
Bij het verlaten van het terrein werd ik vriendelijk uitgezwaaid door een jongedame, met een glimlach van oor tot oor, die me vroeg of ik wel wist dat er nog een open dag aan zat te komen. Ik antwoordde dat ik als portefeuillehouder van de Overdiepse Polder zeker wist dat er op 12 september daar een open dag was. Ze kleurde een beetje rood en de man van de beveiliging moest er ook om lachen. Ingehuurd of niet ze zette zich met enthousiasme in voor haar taak.
(NATTE/ZOUTE) DROOM OF NACHTMERRIE – 32: LESSEN UIT HET VERLEDEN
Affiche van de Commissie voor de Bestrijding van de Malaria in Noord-Holland, circa 1925
In het Nationaal Waterplan 2009-2015 was het bestrijden van verzilting nog één van de belangrijkste wateropgaven. De argumenten van toen zijn nog steeds geldig! Ook de aanleg van de Afsluitdijk was niet alleen om op termijn nieuw land aan te winnen en de omliggende gebieden beter te beschermen tegen de dreiging van stormvloeden, maar ook voor de kansen die verzoeting van de Zuiderzee zou kunnen geven voor de landbouw en de bestrijding van de Hollandse malariamug die alleen in brak water kon overleven en zich voortplanten.
Bijna geheel Noord-Holland boven het Noordzee Kanaal was verzilt en kende jaarlijks duizenden malariapatiënten. In 1946 waren er nog circa 9000 malariapatiënten, voornamelijk veroorzaakt door de Hollandse malariamug. Zie het artikel in de Elsevier van die tijd “In 1946 rond 9000 patiënten.” De jaren 1880, 1902 en 1922 waren topjaren. De Hollandse malariamug is vrijwel uitgestorven en de parasiet, die de malaria-epidemieën toen veroorzaakten, is al jaren niet meer aangetroffen. Maar als de mug weer meer brak water ter beschikking krijgt, kan ook de parasiet weer een bedreiging vormen. Toen schreef de Elsevier: “Men verlieze echter niet uit het oog, dat de ontzilting van Noord-Holland de beste manier van malariabestrijding is. Wij zien met spanning uit naar de dag, waarop het water in Noord-Holland verzoet zal zijn. De strijd tegen het zoute water zal moeilijk zijn en blijvend, ook door de zoute kwellen in Noord-Holland. Maar wij hopen toch, dat de blijvende verzoeting binnen 10 jaar bereikt zal zijn. Er staan enorme belangen mee op het spel, voor de welvaart en voor de volksgezondheid.”
Welke lessen trekken we uit de geschiedenis van onze strijd tegen verzilting? Of worden die lessen veronachtzaamd?
22 juli In de avond in Breda de bijeenkomst van de werkgroep cultuur waar, met ambtelijke ondersteuning, met een aantal algemeen bestuursleden van het waterschap wordt nagedacht over hoe het algemeen bestuur meer aan het begin bij de beleidsvorming betrokken kan worden.
23 juli In de morgen een werkbezoek met ambtelijke ondersteuning aan recreatieboerderij Pukkemuk om te praten met een ondernemer die zijn bedrijf verder wil uitbreiden en daarbij samen met het waterschap een ontbrekend stuk in een ecologische verbindingszone (EVZ) wil aanleggen. Een dergelijk initiatief past in het beleid dat we in het laatste bestuursprogramma hebben geformuleerd om zoveel mogelijk samen met derden de doelen van het waterschap te realiseren. De plannen zien er op papier goed uit. Nu is het zaak dat deze ondernemer samen met de gemeente en het waterschap de plannen verder uitwerkt.
Na de bespreking een rondleiding over het bedrijf waar een enthousiaste ondernemer de ontwikkeling laat zien van een (volle grond) tuinbouwbedrijf naar een recreatieonderneming, die nu jaarlijks meer dan 50.000 bezoekers trekt. De oorsprong, het boerenbedrijf, is het terugkerend thema waaraan binnen deze onderneming tal van recreatie elementen zijn vormgegeven. Ook zonder de voorgenomen uitbreidingsplannen is dit bedrijf, met een ruime gratis parkeergelegenheid, een bezoek zeker waard.
De komende weken is het ook voor het waterschapsbestuur zomerreces. Voor mij de tijd om vooral met stukken lezen de achterstand in te halen.
10 juli Een BBQ voor de fractie en steunfractieleden van Ons Water/Waterbreed op de boerderij van onze fractievoorzitter Niels Mureau te Wagenberg.
12 juli Vandaag ben ik naar de Big Jump (springen voor proper water) op de grens van Nederland en België geweest bij de brug over de Mark bij Meersel-Dreef, georganiseerd door de Natuurvereniging Mark en Leij. De Big Jump is een evenement waarbij over heel Europa mensen in het water springen om aandacht te vragen voor schoner/proper water. Vanuit het AB deden Karin van den Berg en oud AB lid Joop van Riet mee. Mede om deze sportievelingen aan te moedigen waren DB collega Jacques van der Aa en ik aanwezig. Circa 90 personen gingen voor de gelegenheid te water.
13 juli PHO’s (portefeuillehouderoverleggen) over de Westelijke Langstraat, de Overdiepse Polder en bijpraten over de projecten in de gemeenten: Goirle, Drimmelen, Geertruidenberg, Tilburg en Waalwijk. Voorbereiden DB vergadering.
14 juli DB vergadering met o.a. de kadernota, een tweetal kredieten, het ontwerp waterbeheersplan en de begroting 2016 van de gemeenschappelijke regeling muskusrattenbestrijding.
15 juli Het AB met o.a. de gewijzigde financiering vervanging bedrijfsauto’s wat de nodige discussies opleverde en het eerste uitvoeringskrediet ten behoeve van de verbetering van de regionale keringen met voor mij het leermoment dat bij de bestuurlijke overleggen met de gemeenten in mijn gebied (Waalwijk, Geertruidenberg en Drimmelen) nadrukkelijk de koppelkansen met (gemeentelijke) projecten aan bod dienen te komen.
20 juli Een werkbezoek gebracht aan de lacune in de dijk bij Terheijden langs de Mark ter hoogte van de timmerfabriek aan de Bredaseweg. Hier werd ik rondgeleid door de eigenaar/directeur en een werkbezoek aan de boerderijen van de familie de Bont in de Overdiepse Polder. Hierbij heb ik, net als bij het gesprek met een boer op 9 juli in de polder, gesproken over hun ervaringen met de realisering van het project. Uiteraard zijn zowel de plussen als de minnen aan bod gekomen. De klachten van beide boeren hebben veel gemeen. Dat vergt dan ook de nodige aandacht. Wat leuk was dat ik een rondleiding kreeg op het bedrijf waarbij het waarom van de keuzen uitgebreid gemotiveerd werd. Uit de rondleiding bleek de trots en de liefde voor het bedrijf, de dieren en de omgeving. Een voorbeeld voor velen lijkt mij de manier waarop in dit bedrijf met de mest wordt omgegaan. De dunne en dikke delen worden gescheiden en de dikke fase in het bedrijf hergebruikt op een wijze die navolging verdient. De bedoeling is om ook de dunne fase verder te bewerken waardoor deze geschikt wordt voor export. Fijn was het aanbod om beschikbaar te zijn voor (internationale) rondleidingen.
Soms wordt je als waterschapsbestuurder verrast door een burger die je uitnodigt om een cadeautje in ontvangst te nemen. Hij deed mij een plezier met een zelf gemaakt model van een watermolen. Ik ben dan ook bij de heer van der Graaf op bezoek geweest om de kleurrijke van klei vervaardigde watermolen in ontvangst te nemen. De molen krijgt, in afwachting van een bestemming, een plaatsje in mijn huis.
29/30 juni Twee dagen heisessie in landgoed de Rosep te Oisterwijk. Inhoud: teambuilding, verwerken van de ergernissen, bij de onderhandelingen over een nieuw bestuursakkoord opgedaan, begin maken van het meer concreet maken van de daarin gemaakte afspraken.
2 juli PHO (portefeuillehouderoverleg) over de Waalwijkse plannen voor een nieuwe insteekhaven. En even bijpraten inzake de Overdiepse Polder. Later op die dag overleg met twee wethouders en enkele ambtenaren van de gemeente Waalwijk over die plannen en de rol van ons waterschap daarbij. Het voelde vertrouwd. Het onderwerp was al in mijn vorige periode als DB lid voorbij gekomen. Het is fijn dat er nog gemeenten zijn die vooruit kijken en nieuwe economische ontwikkelingen willen faciliteren. Een nieuwe haven graven, die een dijk doorbreekt, betekent ook voor het waterschap werk aan de winkel. Niet alleen om de veiligheid te verzekeren, maar ook om bij de nieuwe situatie de waterafvoer goed te regelen.
3/5 juli Inlezen en voorbereiden van het bestuurlijk overleg met de gemeente Gilze en Rijen. Ook hier speelt het één en ander.
6 juli In de middag twee gesprekken met wethouders van de gemeente Gilze en Rijen. Met wethouder Starreveld over de samenwerking bij wat er moet gebeuren in het watersysteem en de afvalwaterketen en een gesprek met wethouder van der Veen over de voortgang van de realisering van de ecologische verbindingszone voor de boomkikker. Vroeg in de avond een gesprek samen met collega Jaap van Dam van het algemeen bestuur (AB) over het waterschap voor de radio zuidwest. Daarna een gesprek met collega raadsleden bij het natuurpodium Brabantse Wal in de Stayokay over de realisering en invulling van het bezoekerscentrum met o.a. aandacht voor de natuurontwikkeling en de waterwinning in dit gebied.
7 juli Vergadering van de fractie Ons Water/Waterbreed in een tuin te Sprang-Capelle van fractielid en agrarisch ondernemer Wim Spierings, die na een val en ziekenhuisopname op deze wijze weer paraat kon zijn.
8 juli Thema AB over de kadernota waarbij de AB leden kleur moesten bekennen en moesten laten zien wat voor accent er gelegd moet worden bij de vormgeving van een duurzaam financieel beleid. Er moest gekozen worden tussen de meeste aandacht voor: de heffingen, de wettelijke taken/ambities of voor beperking van de schulden. Ik was nieuwsgierig of ik, net als bij de heisessies voor het DB, als enige zou kiezen voor beperking van de schulden. Van de ongeveer 30 aanwezige AB leden en steunfractieleden waren er slechts twee (ik en fractiegenoot de Ger de Neve) die kozen voor beperking van de schulden. Alle anderen kozen voor beperking van de heffingen of voor de wettelijke taken/ambities. Van belang is te beseffen dat er een samenhang is tussen die accenten. Als we de wettelijke taken als dijkverbeteringen en zuivering als minimale norm nemen zal het duidelijk zijn dat de investeringen daarin nu (middels de heffingen) of straks (gefinancierd met leningen) betaald zullen moeten worden.
9 juli In de morgen een gesprek met één van de boeren in de Overdiepse Polder over zijn ervaringen met de realisering van het project. In de middag heb ik een presentatie gegeven over het project Overdiepse Polder aan een 22 Chinese topambtenaren belast met waterbeheer in de provincie Jiangsu.
