waterschap – Pagina 3

OVER WATER – 114

door - PUBLICATIES

| 21-10-2017 | 10.30 uur |

OVER WATER – 114

Gelezen/gevonden
In het tijdschrift ‘Riolering’ van oktober 2017 staat een artikel met de kop: “het riool als toeristische attractie”. Riolen bezoeken begint hip te worden. Rioolwater komt zo zelfs op de recreatieagenda van burgers en schoolkinderen. In het artikel wordt, in het werkgebied van het waterschap Brabantse Delta, de Grebbe beschreven. Een middeleeuwse watergang die in de jaren twintig van de vorige eeuw het hoofdriool werd van Bergen op Zoom. Er werd ook verwezen naar het rioolmuseum in Brussel. De website van dit museum is zeker een bezoek waard.

Een andere website die de aandacht verdient van mensen die zich verdiepen in ‘waterproblemen’ is de website www.klimaateffectatlas.nl. Deze website geeft globaal per locatie in Nederland informatie van de te verwachten klimaateffecten tussen nu en 2050. Als voorbeelden de effecten voor mijn eigen woongemeente Bergen op Zoom: het aantal dagen met een temperatuur van gelijk of boven de 25 graden neemt toe van 20 Ã¡ 30 dagen per jaar nu, naar 40 Ã¡ 50 dagen per jaar in 2050 en het aantal dagen gelijk of boven de 30 graden neemt toe van 3 Ã¡ 6 dagen per jaar naar 12 Ã¡ 15 dagen per jaar, met alle gevolgen voor mensen die last hebben en gezondheidseffecten van warmte ervaren. Voor meer (betrouwbare) klimaatinformatie kijk eens op https://www.kennisvoorklimaat.nl/ of ter aanvulling en vergelijking op https://www.klimaat.be/nl-be/

De Ministerraad heeft in december 2016 de Nationale Klimaatadaptatie Strategie (NAS) vastgesteld. Deze NAS moet, mijn inziens, voor iedere Nederlandse overheidsinstantie de leidraad worden van haar handelen.

14 oktober
De onthulling van een kunstwerk onder een viaduct over de Hoofseweg te Oosterhout. Het kunstwerk is ontworpen door Laura Evens en Vera Vermeulen en vormgegeven door grafisch vormgever Heidi Rombouts. Marian Witte heeft samen met buurtbewoners en andere betrokkenen het kunstwerk onthuld. Ik was de bestuurlijke vertegenwoordiger van het waterschap.

17 oktober
De vergadering van het dagelijks bestuur met als agendapunten o.a. de deelname aan het Deltaplatform, de samenwerking in de Zuidwestelijke Delta en de inzet van het waterschap bij toekomst scenario’s. Besproken is ook de rol/houding van het waterschap bij activiteiten van derden.

19 oktober
In de middag de onthulling van een aantal veenpalen op landgoed Pannenhoef te Rijsbergen. Zelf mocht ik een veenpaal bij de Bijloop onthullen.

In de avond fractievergadering van Ons Water/West-Brabant Waterbreed over onder andere de AB agenda van volgende week en mijn opvolging in het DB en de verkiezingen in 2019.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 113: DE MERWEDEBRUG/ WATERMANAGEMENT CENTRUM

door - PUBLICATIES

| 14-10-2017 | 09.00 uur |

OVER WATER – 113

9 oktober
Bestuurlijk overleg evaluatie Merwedebrug A27 in het gemeentehuis van Gorinchem. Hier stond de eindrapportage evaluatie crisisbeheersing Merwedebrug op de agenda. In mijn ogen een gedegen rapport wat in haar conclusies behoorlijk kritisch is. In het rapport viel mij op dat er met veel belanghebbenden is gesproken, maar dat zich onder hen geen enkele bestuurder bevond. Heel veel mensen van RWS en ambtenaren van diverse overheden en ministeries en vertegenwoordigers van belangenorganisaties maar geen enkele bestuurder. In de mooie ronde raadszaal van Gorinchem onder een groot gemeentewapen met de inspirerende spreuk “fortis creantur fortibus” (dapperen brengen dapperen voort) bespraken vooral bestuurders met de leidinggevenden van RWS de rapportage. Ik vond het best dapper dat de vertegenwoordigers van RWS open en voor mijn gevoel eerlijk de discussie met de bestuurders aangingen. Het verbaast mij dan wel is dat de voor de hand liggende conclusies niet getrokken worden. Uit de discussie bleek dat van de 70 cruciale bruggen in het rijkswegennet er nu ruim 20 nader bekeken/doorgerekend worden.

De waterschappen proberen bij dijkversterkingen in toenemende mate rekening te houden met toekomstige klimaatontwikkelingen/scenario’s en kijken daarbij soms 100 jaar vooruit. Ik constateer dat de afgelopen tientallen jaren RWS juist geen rekening heeft gehouden met te verwachten ontwikkelingen in het verkeer. De afgelopen 50 jaar zijn vrachtwagens steeds zwaarder geworden en is er steeds vaker sprake van ‘exceptioneel’ transport over rijkswegen. Ook het scheepvaartverkeer is de afgelopen 50 jaar enorm veranderd. Grotere/bredere schepen en een toenemend motorvermogen. Het valt mij dan op dat relatief nieuwe bruggen eerder niet meer voldoen dan oude. De eerste Moerdijkbrug, gebouwd in de jaren dertig van de vorige eeuw voldoet op zijn huidige locaties (Spijkernissebrug en de Keizersveerbrug) nog steeds aan de eisen gesteld voor het huidige wegtransport. Maar die stamt dan ook uit een tijd dat ingenieurs bepalend waren en niet zuinige politici, terwijl nieuwe bruggen steeds vaker risico’s blijken op te leveren. En ook de risico’s van het scheepvaartverkeer zijn door de grotere motorvermogens lengte- en breedtegroei toegenomen. Met die ervaringen zou je verwachten dat met de bouw van nieuwe bruggen of dijkverbeteringen rekening gehouden zou worden met mogelijke toekomstscenario’s van het weg- en watertransport. Niets van dat al, men rekent en blijft vooralsnog rekenen met de huidige normen die afgestemd zijn op de huidige situatie.

Ook bij de huidige discussie over de dijkverbeteringen langs de Amertak loop ik als waterschapbestuurder hier tegen aan. De steenbestortingen zijn hier en daar beschadigd door de toename van met name het motorvermogen van de vrachtschepen. Te verwachten is dat zowel het motorvermogen als de gewenste scheepvaartklasse (door mogelijke havenontwikkelingen in Oosterhout) verder zal toenemen. Toch is een aanpassing op die mogelijke ontwikkelingen nu niet bespreekbaar. Plannen tot verbetering gaan uit van het huidige gebruik van de Amertak. Voor mij een gemiste kans.

Tijdens de discussie kwam bij mij ook de vraag op of provinciale en gemeentelijk bruggen wel allemaal voldoen aan de eisen die het huidige verkeer stelt en wie dit controleert.

10 oktober
Bestuurlijk overleg met de gemeente Gilze en Rijen met wethouders Willem Starreveld en Aletta van der Veen. Agendapunten waren onder andere: de EVZ Boomkikker, de inrichting Lange Rekken, het programma versnelling EVZ landstad de Baronie, de wateroverlast Broekakkers, de visie klimaatadaptatie Gilze en Rijen en in de rondvraag de mogelijkheden van een fietspad langs de Gilzer/Rielsebaan.

In de avond heb ik een presentatie over het waterschap gehouden voor Sociëteit De Phoenix te Zevenbergen.

11 oktober
In de middag Bestuurscommissie Weerijs-Zuid en in de avond een thema AB over participatie Ã la Brabantse Delta “kansen en uitdagingen van de netwerksamenleving”.

12 oktober
Ik ben naar het symposium NEN ‘klimaatadaptatie van praktijk tot standaard’ geweest in een gebouw van RWS in Lelystad. Voor mij WAS dat tot 12 oktober ‘heilige grond’. In dit RWS gebouw is het Watermanagementcentrum Nederland gevestigd dat het watersysteem van onze grote rivieren in de gaten houdt. In dat centrum is ook gevestigd een mooie expositie van hoe dit gebeurt. Waarom WAS? Ik had het gebouw nog geen 5 minuten betreden of ik werd door een medewerker van de beveiliging tot de ‘orde’ geroepen. Ik bleek een zondaar. Ik had zomaar de twee onderstaande foto’s genomen en dat was tot mijn verbijstering VERBODEN! Verboden te fotograferen in een gebouw betaald van mijn belastingcenten. Zonder dat iemand in staat bleek uit te leggen dat het fotograferen van de architectuur van een gebouw of een expositie (waterstaats) gevaarlijk zou zijn. Of de privacy van wie dan ook zou aantasten. Ik zou toestemming moeten vragen, maar de beveiliger bleek niet te weten bij wie? Ik heb als gezagsgetrouw persoon binnen maar geen foto’s meer gemaakt.

Of ik bij het weggaan met het buiten fotograferen van onderstaand verbodsbordje alsnog in overtreding ben weet ik niet. Raar vind ik het wel. Een pracht van een expositie en je mag dat met foto’s niet laten zien. Noch mag je als geheugensteuntje van een tekst een foto maken. Noch staat ergens (althans ik heb het, bij mijn bezoek, niet gevonden) wie bevoegd is toestemming te geven. Voor mij is het Watermanagementcentrum Nederland geen ‘heilige grond’ meer. ‘Heilige grond’ moet in mijn visie openbaar zijn en trots uit stralen met wat er te zien en te leren is en de wijsheid die te zien is willen verspreiden en ten dienste laten zijn van een ieder die zich voor die wijsheid wil openen.

Het symposium was ondanks de voorgaand beschreven ‘valse start’ voor mij informatief en leerzaam. De bijdrage van een spreker namens het CROW kennisplatform liet zien dat veel van de huidige normen voor de aanleg en ouderhoud van wegen en verhardingen in het licht van de gewenste klimaatadaptatie niet meer actueel zijn, maar nog wel de maat zijn waar ontwerpers mee werken! In de discussie verzuchtte een medewerker van het ingenieursbureau Witteveen + Bos dat het tijd werd de ‘ontwerplat’ bij dijken en wegen, in het licht van de gewenste en noodzakelijke klimaatadaptatie, hoger te leggen. Een kreet naar mijn hart! In de lezingen/discussies kwamen o.a. voorbij de city deal klimaatadaptatie en het KANS Netwerk waar Breda deel vanuit maakt. Stuk voor stuk mooie projecten die bol staan van de goede ideeën.

13 oktober
In de morgen bestuurlijk overleg Bedijkte Maas in Ravenstein. Ik verving daar de dijkgraaf. Agendapunten waren onder andere: de actualisering van de gebiedsvisie Bedijkte Maas en de lange termijn ambitie Bedijkte Maas.

In de middag een overleg met vertegenwoordigers van de Stichting Beleef de Keenesluis.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 112: HET KLIMAAT EN DE STRESSTEST

door - PUBLICATIES

| 07-10-2017 | 12.00 uur |

OVER WATER – 112

2 oktober
In de avond de eerste ‘Steenweg sessie’ van de Unie over een aantal actuele onderwerpen waarover met behulp van stellingen werd gesproken. Eerst was er een korte lezing van Leo Meyer van ClimateContact-Consultancy (CC-C). Voor het eerst een klimaatdeskundige, die met een maximale zeewaterstijging met 20 meter ruim over de gebruikelijke 6 meter ging voor de komende honderden jaren. Hij stelde ook dat ‘boven de 5 meter voor Nederland die niet meer houdbaar zou zijn’. Een stelling ging over ’tegeltax’. Circa driekwart van de aanwezigen zagen de invoering van een ’tegeltax’ niet zitten. Zij denken dat afkoppelen belonen middels een subsidie beter werkt. Voor mij laat dit zien dat door de intrede van ‘politici’ in het waterschapsbestuur het adagium: de vervuiler betaalt, verlaten is. Ik ben nadrukkelijk wel voor de invoering van een vorm van ’tegeltax’ omdat de uit te keren subsidies niet gratis zijn, maar opgebracht moeten worden door de belastingbetalers. Inclusief diegenen die het probleem niet veroorzaken!

Recent verscheen een artikel in Binnenlandsbestuur met de titel: Te politieke waterschappen hinderen aanpak wateroverlast. Een citaat uit het artikel wil ik de lezer niet onthouden: universitair docent en BDO-adviseur Koen van den Oever: “Vooral bij sterk uiteenlopende belangen groeit de kans op het achterhouden van informatie en redeneren vanuit eigen belang(en) en partijvorming.” Koen van den Oever pleit in zijn proefschrift voor meer rationaliteit binnen de strategische besluitvorming van waterschappen. Meer rationaliteit in het strategische besluitvormingsproces helpt de waterschappen om met innovatieve oplossingen te komen om aan de veranderende omgeving te voldoen, aldus van den Oever.

Met de stelling: een stresstest is hard nodig, omdat gemeenten het probleem onderschatten, was circa 90 % het eens omdat het een gemeente zou helpen draagvlak te krijgen bij colleges en bewoners. Voor draagvlak is wat mij betreft een stresstest niet nodig. Overheden moeten bereid zijn ook zonder draagvlak die maatregelen te nemen die nodig zijn om overstromingen, wateroverlast en vermijdbare sterfgevallen door hittestress te voorkomen. Niet-in-mijn-achtertuin-gedrag mag wat mij betreft nooit in de weg staan van noodzakelijk overheidshandelen.

3 oktober
In de morgen DB vergadering met als agendapunten onder andere: programmering STUW-opgaven (overeenkomst met de provincie inzake uitvoering en financiering van watermaatregelen), strategie slibeindverwerking SNB, projectplan EVZ Laakse Vaart, diverse grondaankopen, ambitie en strategie waterkwaliteit, projectplan waterkwaliteit Kleine Melanen, de overdracht van rioolgemalen tussen Breda en waterschap en herziening leggerboek.

In de middag PHO’s over een waterkering bij uitbreiding van de haven in Raamsdonksveer, over Pukkemuk en ter voorbereiding van het bestuurlijk overleg met de gemeente Gilze en Rijen.

In de avond de werkgroep bestuurlijke vernieuwing met op de agenda onder andere een gesprek met de dijkgraaf over de werkzaamheden van de werkgroep en zijn mogelijke rol daarin en het opstellen van een werkagenda voor 2018.

4 oktober
In het buitengebied van Udenhout een sessie met belangengroepen en wethouders van de gemeenten Loon op Zand en Tilburg over de mogelijke ontwikkelrichtingen van het toekomstige landschapspark Pauwels.

5 oktober
Bestuurlijk overleg met de gemeente Geertruidenberg over de mogelijke uitbreiding van de jachthaven op de oostelijke Dongeoever in relatie met de waterkering.

6 oktober
Het symposium “waterluis in de otterpels” over rekenkamer(commissies) in de waterschapswereld. Ik was te gast bij het waterschap Amstel, Gooi en Vecht. Met diverse sprekers waaronder Jacques Wallage, voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 91

door - PUBLICATIES

| 13-05-2017 | 21.00 uur |

OVER WATER – 91

9 mei
Vandaag een dag van portefeuillehoudersoverleggen (PHO).Tijdelijk heb ik een vijftal gemeenten overgenomen van collega van der Aa, die in afwachting is van een medische ingreep. Ik ben in een viertal PHO bijgepraat over de stand van zaken in en met de gemeenten: Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Breda, Rucphen en Zundert. Tevens een PHO over de afronding van het project Overdiepsepolder, een PHO over het dijkverbeteringsproject Geertruidenberg/Amertak en een PHO over de Keenesluis.

In de avond een informatiebijeenkomst Geertruidenberg/Amertak.

10 mei
De vergadering van het Algemeen Bestuur met als agendapunten onder andere: de voordracht van de nieuwe dijkgraaf Kees Jan de Vet, die ik ken vanuit mijn Provinciale Staten periode (hij maakte toen deel uit van de CDA fractie), de vaststelling van het projectplan Roode Vaart door Zevenbergen (sinds 1 maart in mijn portefeuille, na enige discussie met algemene stemmen aanvaard), de zienswijze op de eerste begrotingswijziging 2017 en de conceptbegroting 2018 van Aquon (bij deze behandeling was ik de behandelend portefeuillehouder wegens ziekte van collega van der Aa, gelukkig kreeg ik hulp van collega Schots bij de beantwoording van een vraag waarop ik het antwoord schuldig moest blijven). Ook dit voorstel werd met algemene stemmen aanvaard.

11 mei
Napraten informatiebijeenkomst Geertruidenberg/Amertak.

Presentatiebevindingen cultureel erfgoed van het waterschap en een discussie hoe daar in de toekomst mee om te gaan. Voor meer informatie over de geschiedenis, en daarmee over een deel van het erfgoed van ons waterschap, kijk eens naar het filmpje over die geschiedenis.

12 mei
De opening van de “week van ons water” in Raamsdonksveer bij de Praxis. Samen met wethouder Kevin van Oort van de gemeente Geertruidenberg startte ik de actie steenbreek in de gemeente. Met deze actie kunnen burgers maximaal 2 vierkante meter stenen inleveren in ruil voor plantmateriaal en tuingrond. Deze actie is gericht op vergroenen van tuinen met als gevolg de aanpak van wateroverlast en vermindering van hittestress. In de Praxis had de gemeente en het waterschap een aantal voorbeelden ingericht hoe tuinen en daken meer klimaatbestendig ingericht kunnen worden. Het waterschap was onder andere aanwezig met een presentatie van onze activiteiten en liet zien, middels een waterbak, wat er gebeurt in gebouwde omgeving als het veel regent en welke maatregelen een burger kan nemen om wateroverlast en hittestress te voorkomen of te verminderen.

Louis van der Kallen

2 reacties

OVER WATER – 67

door - PUBLICATIES

| 26-11-2016 | 00.05 uur |

OVER WATER – 67

Op de inspiratiedag innovatie van de Unie van vorige week kreeg ik het boekje “Waterinnovaties in Nederland” uitgereikt met tal van voorbeelden van vernieuwingen in het hoe om te gaan met water, ingedeeld in thema’s als: water en voedsel, waterveiligheid, water en energie, waterkwantiteit, de waterketen, waterkwaliteit, watergorvernance, ecologie, stedelijk water, water en ICT en maritiem. Het boekje is zeker het lezen waard en kan een inspiratiebron zijn bij het komen tot vernieuwingen in het werken met water. De voorbeelden zijn ook te vinden op www.waterwindow.nl

21 november
In mijn hoedanigheid als portefeuillehouder cultuurhistorie heb ik een bezoek gebracht aan de Keenesluis, waar Ineke Peters-van de Weijgaert door gedeputeerde Henri Swinkels de gouden duim kreeg uitgereikt voor haar inspanningen de Keenesluis in zijn glorie te herstellen. We werden in een keet in de achtertuin van Ineke vergast op Keenethee en Keenekoek, streekproducten om de aandacht te vestigen op het belang van de restauratie van de Keenesluis. Ineke hield een gloedvolle presentatie en leidde het gezelschap daarna naar de naast haar woning gelegen Keenesluis. Het waterschap Brabantse Delta is eigenaar van de Keenesluis en is bereid een basis restauratie uit te voeren. De Stichting Beleef de Keenesluis wil echter meer en daarvoor is veel geld nodig en is men op zoek naar middelen. Helder is dat de basis restauratie ter conservering van de Keenesluis voor het waterschap al een hele opgave is, die buiten de kerntaken van het waterschap valt. Voor het ‘meer’ wordt dan ook gekeken naar andere bronnen, zoals de gemeente (de Keenesluis is een gemeentelijk monument) en de provincie en anderen. Stichting Beleef de Keenesluis is dan ook op zoek naar sponsors en ondersteuners. Kijk eens op hun website en/of like hen op facebook. Tijdens het bezoek heb ik ook kennisgemaakt met Gerhard Mark van der Waal van de stichting Water Heritage, een stichting die zich sterk maakt voor historische waterobjecten, zoals de Keenesluis.

22 november
Een portefeuillehoudersoverleg over onder andere de dijkverbetering Geertruidenberg/Amertak ter voorbereiding van het bestuurlijk overleg met de wethouders van de betrokken gemeenten.

23 november
Overdag heb ik bijna 5 uur geluisterd naar het “wetgevingsoverleg water” van 14 november 2016 tussen leden van de 2^e Kamer en de minister. Voor onze regio zijn vooral van belang wat gezegd is tussen de tijdspanne 3.18 uur en 3.43 uur. Ik beveel het regionale bestuurders van harte aan dit deel van het overleg te beluisteren. Kort en goed komt het er op neer dat er ten aanzien van het Volkerak-Zoommeer wel procesafspraken kunnen worden gemaakt, maar nog geen uitvoeringsplannen. Het verzilten van het Volkerak-Zoommeer valt bij de acties in het kader van de KRW, volgens de minister, uit de planning omdat de maatregel “niet kosteneffectief is”. Ook spelen mee de hoge kosten en het tekort aan (regionale) financiering. Realisatie voor 2027 wordt daarmee onwaarschijnlijk. Er werden over de Grevelingen, noch over het Volkerak-Zoommeer moties ingediend. De gereserveerde 30 miljoen blijven wel beschikbaar. De aanwezige 2^e Kamerleden deelden de conclusie van de minister dat het financiële gat voor beide watersystemen te groot is om nu al tot de planvoorbereiding voor de realisering over te gaan.

In de avond een themabijeenkomst van het AB over klimaatadaptatie met onder andere een presentatie van de aanpak van de Dommel door een medewerker van de Dommel en een toelichting van een medewerkster van de gemeente Tilburg over klimaatadaptatie. Hoofdonderwerpen waren de samenwerking in de waterketen tussen gemeenten en het waterschap, de ruimtelijke adaptatie en de zoetwaterbeschikbaarheid.

24 november
Een portefeuillehoudersoverleg ter voorbereiding van het bestuurlijk overleg met de gemeente Drimmelen

In de middag een lezingenmiddag bezocht bij de TU Delft, faculteit Bouwkunde over “Integral and Adaptive Planning of Deltas.” Bij het betreden van het monumentale gebouw valt gelijk de
gastvrije uitstraling op. Het gehele gebouw is vrij toegankelijk. Ik was te vroeg en heb dan ook de gelegenheid te baat genomen het gebouw te verkennen en een college deels bij te wonen. Een verademing als je dit vergelijkt met de gebouwen waar de gemiddelde overheid in gehuisvest is. Soms lijkt het dan of Fort Knox betreed wordt en of je alle goud en overheidsgeheimen wilt stelen. De lezingen gingen niet over de Nederlandse delta, maar over delta’s in Vietnam, Indonesië en Bangladesh/India. Op mij maakte de lezing van Leon Hermans de meeste indruk, omdat deze liet zien dat een adaptieve aanpak vooral een ontwikkelingsaanpak zou moeten zijn. De aanpak van delta’s in West-Europa is vooral een conserverende, terwijl kenmerkend voor een delta juist de dynamiek is van zowel de natuur als de menselijke invloed daarop. Voor meer informatie over dit onderwerp verwees hij naar: https://strategic-delta-planning.unesco-ihe.org/

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 55: STOF TOT NADENKEN

door - PUBLICATIES

| 27-08-2016 | 15.30 uur |

OVER WATER – 55

STOF TOT NADENKEN

Stof tot nadenken is voor mij vaak het combineren van zaken die ik lees of hoor. Soms op dezelfde dag. Afgelopen donderdag was zo’n dag. Bij het lezen van BNdeStem die morgen trof mij het bericht met de kop: “Seismologen vrezen woede van Italianen”.

Nu kennen we de Italianen als een soms heetgebakerd en emotioneel volk. Bij de beving die in 2009 L’Aquilla trof liepen de emoties tegen wetenschappers, die de aardbeving niet voorzagen, zo hoog op dat zij in eerste instantie voor de rechter werden gesleept en aanvankelijk werden veroordeeld tot straffen tot zes jaar. Gelukkig werden deze onfortuinlijke wetenschappers na een lang vervolgproces alsnog vrijgesproken. Wetenschappers/experts kunnen met de kennis van vandaag helaas geen betrouwbare voorspellingen doen over aardbevingen. Toch laat het voorval zien dat ‘deskundigen’ niet altijd meer op het vertrouwen van het publiek, de burger, meer kunnen rekenen.

Later op de dag woonde ik de netwerkbijeenkomst bij van de Noord-Brabantse Waterschapsbond. Hier noteerde ik de volgende opmerking van watergraaf Peter Glas van waterschap de Dommel: “Als je het water ‘verprutst’, pleeg je een misdaad”. Dat belooft wat. Ik zie het al voor me. Waterschapsbestuurders die verantwoordelijk worden gehouden voor wateroverlast. Of gemeentebestuurders die aangeklaagd worden voor dood door schuld bij oversterfte door een hittegolf onder suikerpatiënten, ouderen, zwaarlijvigen en trimmers die ondanks de hitte gaan sporten. Want we weten dat de huidige inrichting van de openbare ruimte niet optimaal is om hittestress in de stedelijke gebieden te voorkomen. De mooiste opmerking vond ik die over steden als ‘intensieve menshouderij’, waarbij de stedelijke gebieden de waterproblemen over de ‘schutting gooien’ naar het (agrarisch) buitengebied. Er wordt door overheden nog redelijk veel op watergebied en stedelijke inrichting en onderhoud ‘verprutst’. Als de burger en de rechter dat tot een misdaad gaan verklaren zullen er heel wat bestuurlijke ‘misdadigers’ in de cel belanden. Gelukkig is de gemiddelde Nederlander iets nuchterder dan de gemiddelde Italiaan. Maar op zich is met het ter verantwoording roepen van bestuurders niets mis.

25 augustus

De netwerkdag NBWB met het thema “Water en Stad”, met onder andere een lezing van Kees van Leeuwen van KWR City Bleuprint. En een verhaal van Peter Glas, watergraaf van waterschap De Dommel die een wel heel bijzondere uitleg gaf over het middenpaneel van het schilderij “Tuin der Lusten” van Jeroen Bosch. Het water in het midden zou de Maas zijn. Het water dat aan de linkerzijde in de Maas stroomt is de Aa. Het water dat aan de rechterzijde in de Maas stroomt is de Dommel. Het provinciehuis staat op de waterbol in het midden. En de lustige activiteiten van de waternimfen vinden plaats in het waterrijke Bossche Broek. In het Jeroen Bosch jaar vind ik dit een prachtige uitleg van een doek dat zich helaas in het Prado te Madrid bevindt.

Wat ik heel leuk vond was de demonstratie van de opblaasbare waterkering bij het Van Abbemuseum, zie hieronder.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 52

door - PUBLICATIES

| 06-08-2016 | 10.00 uur |

OVER WATER – 52

Een boekwerkje dat ik gelezen heb is het maatregelenboek “optimalisatie bodem en water“, “praktische tips voor bodem en water in de agrarische bedrijfsvoering”, een uitgave van landbouw op peil. Hierin staan veel praktische suggesties voor maatregelen die agrariërs zelf kunnen treffen om de bedrijfsvoering, ook bij een veranderend klimaat, rendabel te houden. De suggesties zijn zowel gericht op water vasthouden, als op voorkoming van langdurig water op het land, van bolle (akker)percelen, grondverbetertechnieken tot drainage technieken, inclusief zaken als ‘boeren-berging’, grondwatergestuurd peilbeheer, egaliseren en vlaklegging, verbeteren bodembiologie, enzovoorts. Kortom voor iedere waterschapsbestuurder, die met landgebruikers als boeren wilt samenwerking om te komen tot een klimaatadaptief beleid, een boekwerkje dat je gelezen moet hebben.

Deze week ook gelezen een boek met de fraaie titel “Ambtenaren!” met de subtitel: “200 jaar werken aan Nederland in 100 portretten”. Voor bestuurders van provincies, gemeenten en waterschappen het lezen waard. Water komt ruim aan bod. Ook de waterschappen zijn terug te vinden in de portretten. Twee wil ik in het bijzonder vermelden. Hendrik Jan Eggink met de titel: “Schoon water in onze sloten en beken”, en Jan Kienhuis met de titel: “Metamorfose van de waterschappen”. Het boek is een Sdu uitgave.

Louis van der Kallen

2 reacties

OVER WATER – 45: VAN STROOIZOUT NAAR SAP/ UNIE BESTUURDERSDAG 2016

door - PUBLICATIES

| 18-06-2016 | 17.30 uur |

OVER WATER – 45

GEEN STROOIZOUT MAAR ‘SAP’?
De wegen niet strooien met zout, maar met sap uit bermgras. Het lijkt een onwaarschijnlijk scenario, maar soms kan een wild idee mogelijkheden bieden om de verzilting door strooizout terug te dringen. Samen met de TU Delft en de aannemers Van Gelder en Van Bodegom gaat de provincie Noord-Holland onderzoeken of het mogelijk is om wegen niet te strooien met zout, maar met sap uit bermgras. Komende winter wordt er een kleine praktijkproef gedaan bij provinciale steunpunten en bij enkele provinciale bushaltes. Het begon allemaal toen Hillebrand Breuker, een projectleider bij de provincie Noord-Holland, proefde hoe zout het sap was dat overbleef na het persen van bermgras. Omdat de afdeling van Breuker ook verantwoordelijk is voor de gladheidbestrijding, was de link snel gemaakt. TU Delft gaat onderzoeken of het grassap kan werken als gladheidbestrijding. Dat gebeurt met een relatief eenvoudige proef. Er worden grote ijsklonten gemaakt en daar wordt grassap en strooizout op gegoten. Daarna wordt op vaste tijden gemeten hoeveel vloeistof eraf komt. Zo kan in beeld worden gebracht hoe goed de dooiwerking is ten opzichte van normaal strooizout.

Voor mij als waterschapsbestuurder zijn dit prachtige proeven. Hiermee wordt mogelijk een toepassing gevonden voor bermmaaisel en tegelijkertijd kan de verzilting als gevolg van strooizout worden teruggedrongen. Er komt, bij de toepassing van dit sap, geen nieuw zout meer in het watersysteem en het zout wat in de bodem zit wordt, via de gemaaide planten, opnieuw gebruikt en zal door afvloei ook langzaam uit het water- en bodemsysteem verdwijnen. Dat kan op de lange termijn betekenen dat het sap uit bermmaaisel minder zout wordt en op den duur minder bruikbaar. Dan zal uiteindelijk toch weer tot het (deels) toepassen van strooizout moeten worden overgegaan. Maar iedere vermindering van het gebruik van strooizout is, ook al is het tijdelijk, belangrijk. Ik zie uit naar de resultaten, om het dan mogelijk ook in het werkgebied van ons waterschap toe te kunnen gaan passen. Voor meer informatie lees het artikel op de website van de provincie Noord-Holland.

13 juni
Vandaag de gehele dag doorgebracht in Enschede en omgeving op de bestuurdersdag van de Unie georganiseerd door het waterschap Vechtstromen. De start van het officiële programma was een lied gezongen door Ellen ten Damme, grotendeels bestaande uit de tekst van het gedicht van Hendrik Marsman “Herinnering aan Holland”

“Denkend aan Holland
zie ik breede rivieren
traag door oneindig
laagland gaan,

rijen ondenkbaar
ijle populieren
als hooge pluimen
aan den einder staan;

en in de geweldige
ruimte verzonken
de boerderijen
verspreid door het land,

boomgroepen, dorpen,
geknotte torens,
kerken en olmen
in een grootsch verband.

de lucht hangt er laag
en de zon wordt er langzaam
in grijze veelkleurige
dampen gesmoord,

en in alle gewesten
wordt de stem van het water
met zijn eeuwige rampen
gevreesd en gehoord.”

Het werd in het jaar 2000 gekozen tot ‘Gedicht van de Eeuw’ in Nederland.

Ik ben wel vaker naar de jaarlijkse bestuurdersdag geweest, maar dit was voor mij wel de meest inspirerende opening! Daarna werden we welkom geheten door Burgemeester Onno van Veldhuizen, die meesterlijk omging met de plagende vragen over FC Twente. Hij memoreerde dat Enschede de laatste grote stadsbrand 1862 (in vredestijd) in Europa en de vuurwerkramp hadden door staan en te boven waren gekomen. In welke divisie dan ook, nu zou er weer iets moois uit voortkomen. Hij besloot met “Sta op als je voor Twente bent”. Mijn complimenten. Pas 8 maanden burgervader in Enschede en al helemaal thuis.

In de ochtend kwam ook Anne Buningh, studente aan de Universiteit van Twente, aan het woord over hoe jongeren te betrekken bij het waterschap. Het was een goed verhaal. Alleen alle ‘grijze duiven’ in de zaal vergelijken met de groten der aarde, was wel een tikkeltje overdreven.

Daarna was er een presentatie van futuroloog Wim de Ridder. Hij ging in op de toekomst van het waterschap en het waterbeheer. Op 4 februari dit jaar had ik ook het genoegen naar hem te mogen luisteren op het Rioned symposium. Er waren veel herkenningspunten. Hij voorzag een geautomatiseerde ziektediagnose op basis van ons afvalwater. Hij riep de zaal op ‘door te gaan met vernieuwen totdat iedereen zijn eigen afvalwater hergebruikt’. Hij voorzag dat de waterschappen zich zouden kunnen ontwikkelen tot regisseur van de digitalisering van het gemeentelijk waterbeheer.

In de middag koos ik voor de excursie naar de waterberging Kristalbad. Een 40 hectaren grote waterberging tussen de steden Enschede en Hengelo. Een prachtig project van het voormalige waterschap Regge en Dinkel, dat het best omschreven wordt met de woorden: “Schakel tussen stad en land , droog en nat”, te lezen op de informatieborden. In deze waterberging worden tal van (neven)doelen gerealiseerd, zoals stedelijke uitloopgebied, EVZ, recreatiegebied en nazuivering van het effluent van een afvalwaterzuivering die afwatert in de Elsbeek. De Elsbeek loopt uiteindelijk door Hengelo en in het verleden verspreidde deze geuroverlast. Onderstaande foto’s laten een mooi geslaagd project zien dat, als het moet, 200.000 kubieke meter water kan bergen. Het mooiste vond ik dat, door compartimentering, er zelfs een soort van eb en vloed kan worden gecreëerd waardoor er een bijzondere biotoop is ontstaan. Mede hierdoor zijn er al meer dan 160 vogelsoorten waargenomen. Ondanks de weersvoorspellingen, werd het een zonnige wandeling die begon bij het Twente kanaal en eindigde bij de Hengelose kant van het Kristalbad waar de Elsbeek de berging, nagezuiverd en wel, weer verliet.

Bij het vertrek kreeg ik een tasje mee met folders en een boekwerk over het Kristalbad, een lezenswaardig boek. Ik trof ook aan een door het waterschap Vechtstromen uitgegeven waterbelevingskaart met tal van te bekijken toeristische objecten, zoals: zwemplassen, landgoederen, bouwkundige waterbezienswaardigheden (sluizen, watermolens, stuwen en gemalen). Een voorbeeld om na te volgen. Ik heb het dan ook de volgende dag gelijk laten zien aan onze afdeling communicatie.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 40: DE BRABANTSE OMGEVINGSVISIE

door - PUBLICATIES

| 14-05-2016 | 13.30 uur |

OVER WATER – 40

10 mei
In de ochtend de dagelijks bestuursvergadering met als agendapunten onder andere: de huidige versie van de kadernota 2017-2026 (komt de volgende keer weer op de agenda), de keuze tot het voorkeursalternatief waterveiligheid Laakse Vaart, Kibbelvaart en Leurse Haven (de keuze is twee keersluizen), het vaststellen van het ruimtelijk kwaliteitskader voor de regionale waterkeringen, een actualisatie van de algemene regels en beleidsregels keur, de keuze van het onderwerp voor een artikel 109a onderzoek (diffuse bronnen) en een risicoanalyse in relatie met het weerstandsvermogen.

In de avond een groepsgesprek tussen AB/DB leden en de door de RKC van het waterschap ingehuurde onderzoekers die voor de RKC een onderzoek doen naar het aanbestedingsbeleid de uitvoering daarvan.

11 mei
Aan het begin van de avond de fractievergadering, waarin nog eens uitgebreid is gesproken over het vertrek van Kees Coppens uit het DB en zijn opvolging daarna werd de agenda voor het AB van 18 mei doorgenomen. Daarna de thema AB met als agendapunt een beeldvormende sessie over verbonden partijen. Het AB werd bijgepraat over: de belastingsamenwerking West-Brabant, de SNB, het Waterschapshuis en de strategische herijking Aquon.

12 mei
Vandaag de “Dag van de Brabantse omgevingsvisie” in het congrescentrum 1931 in Den Bosch. In de eerste presentatie vertelde een medewerker van de provincie dat de op te stellen omgevingsvisie voor Brabant een praktijk gerichte omgevingsvisie moest worden, waarin ‘de mens centraal staat’. Voor mij een beetje raar. Want het hoort, als het gaat om de omgeving van de ‘mens’, net zo zeer over de flora, fauna en het landschap te gaan. Via “Denken, Dromen, Durven, Doen” moet er een uitzicht ontstaan op 2040. Meer informatie is te vinden op www.omgevingsvisieNB.nl. Zelf heb ik het niet zo op politici of ambtenaren die aan het dromen moeten slaan over hun werk. Ik schreef er eerder over.

De tweede presentatie was door Derk Loorbach van Dutch Research Institute For Transitions (DRIFT). Hij hield een inspirerend verhaal over de “Omgeving in Transitie” van beleid naar de politiek van de ruimte. Hij memoreerde als ‘nadenker’ de Jules Deelder ‘de wat maakt het uit joh-motie‘ in de Rotterdamse gemeenteraad. Hij pleitte voor het meer ruimte maken voor experimenten en de totstandkoming van een strategisch innovatie programma om:

ruimte te behouden
ruimte te bieden
en ruimte te maken.

Dit allemaal over de huidige politieke cycli heen. Deze zijn te kort en leiden tot een korte termijn denken, daar waar een lange termijn nodig is.

Daarna waren er nog werkbijeenkomsten, waarin veel gedroomd werd over wat de nieuwe omgevingswet mogelijk zou maken en wat de aanwezigen, vooral gemeentelijke ambtenaren aan verwachtingen hadden van ‘de Brabantse omgevingsvisie’. Op de concrete vraag wat is jullie verwachting, antwoordde in één van de werkbijeenkomsten waar ik aanwezig was 85 % “vrijheid”. Ik zag bijna dezelfde euforie als op een gemeentelijke bijeenkomst van politici over de omgevingswet. Ik schreef daar eerder over. Dit vind ik zorgelijk.

Ik heb er niet zoveel vertrouwen in. Het lijkt op eerst het zoet, we gaan weer bouwen en produceren met alle milieunadelen van dien, daarna komt het zuur. In de politiek is dat niet de betrouwbare volgorde. Politici delen graag cadeautjes uit ‘het zoet’ en laten het zuur vaak aan de volgende generatie bestuurders met vaak de gedachte ‘na mij de zondvloed’ of ‘wie dan leeft die dan zorgt’. Een soort Belgisch scenario. Hier is het lange termijn denken waar Derk Loorbach voor pleitte echt nodig.

Louis van der Kallen

Geen reacties

OVER WATER – 32: (BURGER)PARTICIPATIE

door - PUBLICATIES

| 12-03-2016 | 01.00 uur |

OVER WATER – 32

9 maart
Een thema AB over over (burger)participatie. Het thema begon met een inspirerend Youtube filmpje, gemaakt in opdracht van het Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden door Jan Willem Zeelenberg. Waarom doen we het? Wat verwachten we er van? Hoe willen we het vormgeven? Het is moeilijker dan menigeen denkt. Een begin van de antwoorden is voor mij gelegen in: het is onvermijdelijk, we hebben elkaar nodig, we hebben dezelfde belangen (veiligheid, schoon water), we versterken ermee de betrokkenheid en vergroten het draagvlak voor de invulling van onze taken. We moeten wel beseffen dat we dan ook oog moeten hebben voor de belangen van de deelnemers en niet alleen voor onze taken en wat dat kost. Mijn ervaringen tot nu toe met participatie van burgers en overheden is niet zonder drempels. Het principe van Rutte 1 was: “Je gaat er over of niet”, terug naar je kerntaken. Nu zouden we met (burger)participatie in ons achterhoofd moeten gaan voor ‘grensontkennend samenwerken’. Kortom we moeten bereid zijn ons bijna overal mee te bemoeien. Een hele overgang. Dat wordt het zeker als je onze Commissaris van de Koning zou moeten volgen met zijn term “eigenschaligheid”. Werk dat maar eens uit als het over dijkverbeteringen gaat. Maar we schijnen er niet aan te ontkomen. We moeten in gesprek met burgers en andere overheden. Zeker als ze ons benaderen met voorstellen over zaken die (mede) gaan over water. Mij past het wel want ik ga graag in gesprek met burgers.

We konden ons verdiepen op vijf mogelijke participatie onderwerpen: bioplastic uit afvalwater, beheer en onderhoud door derden, vluchtelingen en het waterschap, wateroverlast in stad en platteland en overheidsparticipatie. Ieder kon deelnemen in twee rondes bij twee onderwerpen. Ik koos als eerste onderwerp voor ‘vluchtelingen en het waterschap’. De collega’s die ook voor dat onderwerp kozen waren deels te verwachten: afkomstig uit de PvdA fractie, de fractie van Water Natuurlijk, een FNV’er uit bedrijfgebouwd, een agrariër en ondergetekende. We zagen kansen voor vluchtelingen om iets op te steken en voor ons om meer te leren over culturen en samenlevingen die meer gericht zijn op waterschaarste dan de onze. Mijn stelling in de discussie was: “in iedere auto van een beverrattenbestrijder is een stoel vrij.” Als het gaat om de regels, want vluchtelingen mogen haast niks zolang ze geen status hebben, was het gevoelen dat, zoals de sommige pastoors het soms zeggen, het makkelijker is om vergeving te vragen dan om toestemming. Onze regels zijn soms absurd. Ik schreef eerder over op mijn facebook pagina over het verhaal van een vluchteling, die vanuit het kamp Heumensoord graag met een hengel aan de Waalkade zit en bij gebrek aan iets anders probeert de gang van zaken in de stad te doorgronden. Hij doet iets wat niet mag. Vissen zonder vergunning! Niet omdat hij geen vergunning zou willen hebben, hij is er zelfs om geweest, maar om een vergunning te halen moet je niet alleen geld hebben, maar ook een burgerservicenummer. Hij heeft alleen een V-nummer en daarmee kan je geen visvergunning aanvragen, ook al heb je het geld bij elkaar gekregen. Welkom in Nederland! Dus als er bij het waterschap vluchtelingen een voor hen zinvolle dagbesteding kunnen vinden zijn ze welkom ook als we de regels iets moeten buigen. Mijn hele discussie groep was het daarmee eens.

Voor de tweede ronde sloot ik aan bij het onderwerp; bioplastic uit afvalwater. Niet zo gek voor iemand die tientallen jaren werkzaam is geweest in de R&D op een kunstharsfabriek. Mijn conclusie was dat we nog een lange weg te gaan hebben. Een kilo bioplastic uit afvalwater maken levert nog geen levensvatbaar productieproces op. Noch is het helder dat je een product hebt dat te verwerken is tot een verkoopbaar eindproduct. Hier zal in kennis, durf en geld geÃ¯nvesteerd moeten worden. Maar de vraag is dan hoe en door wie? Mijn uitgangspunt: Heb lef!

10 maart
De gehele dag een symposium bijgewoond over “onbegrensde samenwerking” georganiseerd door het Water Governance Centre. Een leerzame bijeenkomst die bijgewoond werd door 130 overwegend grijze mannen en wat vrouwen en welgeteld 2 studenten. Een verhouding die het ergste doet vrezen voor de toekomst. Ik woonde 3 werkbijeenkomsten bij: “sociale innovatie”, “partnerschap in de regio” en “institutioneel is elke samenwerking mogelijk, het ontbreekt aan lef”.

Zelf heb ik het meest genoten van Stefan Kuks (watergraaf van het waterschap Vechtstromen en bijzonder hoogleraar innovatie aan de TU Twente). Hij maakte helder dat de tijd van de Trias Politica ver achter ons ligt. In zijn benadering is er zeker sprake van zeven machten in het politiek systeem. Hij vulde de Trias (de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechtelijke macht) aan met de macht van de ambtenaren, de macht van de lobbyisten, de macht van de adviseurs en de macht van de media. In zijn verhaal gaf hij mij ook een verklaring voor de uitslag die ik boekte bij de waterschapsverkiezing in Bergen op Zoom (37,7 %). In gemeenteraadstermen 13 zetels. De kiezer kiest bij waterschapsverkiezingen niet voor liberale, christen democratische of socialistische dijken, maar voor deskundigheid was zijn stelling. Daarom is verklaarbaar waarom (als de uitslag van de waterschapsverkiezing vergeleken wordt met die van de Staten die op dezelfde dag gehouden werden) zelfs circa 800 Bergse VVD stemmers bij de waterschapsverkiezing, ondanks dat ze ook op de VVD konden stemmen, op Ons Water, mijn waterpartij, stemden. Die kiezers gaven volgens Kuks het signaal dat zij geen behoefte hebben aan een verpolitiekt waterschap, maar kiezen voor een waterschap dat bestuurd wordt door experts, zoals dat honderden jaren het gebruik was. Nu is het aan de landsregering om het onzalige besluit van het lijstenstelsel bij de waterschapsverkiezing, en daarmee de deur open zette voor de politiek in de waterschapswereld, terug te draaien.

Bij het afscheid kreeg ik het boekje “Building blocks for good water governance” uitgereikt.
Voor de komende weken weer wat leesvoer.

Louis van der Kallen